નવજીવનનો અક્ષરદેહ

ગાંધી સાહિત્યના ચાહકો માટે એક સરસ ઈ-સરનામું…

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો

‘नवजीवनનો અક્ષરદેહ’ના બધા અંકો ઓનલાઇન વાંચો.

પ્રાણજીવન મહેતા Pranjivan Mehta

‘મારા જીવનમાં પ્રાણજીવન મહેતા કરતાં વધારે નજીકનો કોઈ મિત્ર નથી.’ 

– ગાંધીજી

     During my last trip to Europe I saw a great deal of Mr. Gandhi. From year to year (I have known him intimately for over twenty years) I have found him getting more and more selfless. He is now leading almost an ascetic sort of life–not the life of an ordinary ascetic that we usually see but that of a great Mahatma and the one idea that engrosses his mind is his motherland.

(તેમના સ્વ. ગોપાલકૃષ્ણ ગોખલેને લખેલી પત્રમાંથી )

– શ્રી, ઉર્વીશ કોઠારીના બ્લોગ પર સરસ લેખ

–    ‘ટાઈમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા’માં લેખ

‘The better India’ માંથી મળેલ મૂળ માહિતી

ફેસબુક પરથી મળેલ એક સરસ રિપોર્ટ 

    ‘You may not perhaps be knowing for whom I wrote ‘Hind Swaraj’. The person is no more and hence there is no harm in disclosing his name. I wrote the entire Hind Swaraj for my dear friend Dr. Pranjivan Mehta. All the argument in the book is reproduced almost as it took place with him.’

Gandhiji
– 21 February 1940 at a meeting of the Gandhi Seva Sangh)

‘ગુર્જરી ડાઈજેસ્ટ’ – ઓક્ટોબર – ૨૦૧૪ માં પ્રકાશિત લેખ…

જન્મ

• ૧૮૬૪, મોરબી

અવસાન

• ૩, ઓગસ્ટ – ૧૯૩૨, રંગૂન

કુટુમ્બ

• માતા – ?,  પિતા– જગજીવન
• ભાઈઓ -રેવાશંકર, પોપટભાઈ અને બીજા એક ભાઈ
• પત્ની – ? ; સંતાન – ?

શિક્ષણ

• પ્રારંભિક – મોરબી
• માધ્યમિક – રાજકોટ
• મેડિકલ – (LMS) – મુંબાઈ; એમ.ડી. – બ્રસેલ્સ ( બેલ્જિયમ)
• કાયદો – બાર એટ લો – લન્ડન

વ્યવસાય

• શરૂઆતમાં થોડોક વખત મુંબાઈમાં ખાનગી પ્રેક્ટિસ
• ઈડર સ્ટેટના મુખ્ય મેડિકલ ઓફિસર
• રંગૂન , બર્મા માં વકીલ અને ડોક્ટર તરીકે પ્રેક્ટિસ
• હીરાનો વેપાર

પાયાનો સંદર્ભ સ્રોત – આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો.

યુવાન વયે

૧૯૨૨ – ગુજરાત વિદ્યાપીઠને દાન આપ્યું- તે પ્રસંગે

તેમના હસ્તાક્ષર અને સહી

તેમના વિશે વિશેષ

• ૧૮૮૬ – મુંબાઈમાંથી મેડિકલ ડીગ્રી ગોલ્ડ મેડલ સાથે પસાર કરી.
• ૧૮૮૭ – માર્ચ – મોરબીના રાજાની સ્કોલરશીપના સહારે બ્રસેલ્સ, બેલ્જિયમ માં અભ્યાસ શરૂ.
• ૧૮૮૯ – યુનિ. ઓફ બ્રસેલ્સમાંથી  સર્જરીમાં વિશેષ યોગ્યતા ( Distinction) સાથે એમ.ડી. ની પદવી
• બ્રસેલ્સના મુક્ત વાતાવરણની મન પર ગાઢ અસર (સ્વદેશની સ્વતંત્રતા માટેના ખ્યાલોનો પ્રાદુર્ભાવ)
• લન્ડનમાં બાર એટ લો થવા માટે રજિસ્ટ્રેશન કર્યું.- અને તે સબબે લન્ડન ગયા. એક જ વર્ષમાં તેમણે આ ડીગ્રી પણ મેળવી લીધી.
• ૧૯૮૯ મા અંત ભાગમાં – ભારત પાછા આવ્યા
• ૧૮૯૯ – રંગૂનમાં સ્થળાંતર. વકીલ અને ડોક્ટરની બેવડી ભૂમિકામાં અત્યંત સફળ કામગીરી.
• આ ઉપરાંત તેમણે હીરાના વેપારમાં પણ ઝૂકાવ્યું અને ઘણું કમાયા. થોડાક જ વર્ષોમાં રંગૂનના સૌથી સમ્પત્તિવાન અને વગદાર નાગરિક બની ગયા.
• રંગૂનમાં હિન્દુ સોશિયલ ક્લબ અને રામકૃષ્ણ સોસાયટીના પ્રમુખ
• અખિલ ભારતીય કોન્ગ્રેસની રંગૂન શાખા, બર્મા (અત્યારનું મ્યાંમાર)ની પ્રોવિન્શિયલ કોન્ગ્રેસના સભ્ય
• બર્મા સોશિયલ સર્વિસ લીગ ના સ્થાપક અને ઘણા સમય સુધી સેક્રેટરી
• બર્માની સ્વતંત્રતા માટે લડતા રાષ્ટ્રવાદીઓને ઉત્તેજન
• ૧૯૦૬ – એન્ગ્લો- ગુજરાતી અઠવાડિક ‘ યુનાઈટેડ બર્મા’ ની સ્થાપના, જેના તંત્રી વી. મદનજિત હતા. દલિત લોકોની સેવા અને સ્વદેશીની હિમાયત તેનો મુદ્રાલેખ હતો.
• દક્ષિણ ભારતના અર્થશાસ્ત્રીની મદદથી બર્મામાં ટ્રેડ યુનિયન સ્થાપવાની શરૂઆત કરી. રંગૂન બંદરના કામદારોની ચળવળને સક્રીય ટેકો આપી ઘણી મોટી આંતરરાષ્ટ્રીય કમ્પનીઓમાં અળખામણા બની ગયા.
• ૧૯૧૫ – ભારતીય નેશનલ કોન્ગ્રેસના મુંબાઈ ખાતેના અધિવેશનમાં હાજરી આપી અને સાબરમતી આશ્રમની સ્થાપના માટે સક્રીય સહકાર અને મદદ આપ્યાં.
• ૧૯૧૭-૧૮ બર્માની રાષ્ટ્રવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં સક્રીય ફાળો જેના કારણે તે વખતના બર્માના લેફ્ટેનન્ટ ગવર્નર ક્રેડોકે તેમને એક અઠવાડિયામાં બર્મા છોડી દેવા ફરમાન કર્યું હતું. મહેતા હોસ્પિટલમાં સારવાર લઈ રહ્યા તે કારણે, બર્માના અન્ય વગદાર આગેવાનો વચ્ચે પડવાના કારણે અને પ્રચંડ લોક લાગણીના કારણે   એ ફરમાન પાછું ખેંચી લેવું પડ્યું હતું.
• ૧૯૧૯ – સ્થાનિક સ્વરાજ માટે ના બર્માના ડેપ્યુટેશન સાથે બ્રિટનનની મુલાકાતે – સાથે ભારતીય નેશનલ કોન્ગ્રેસને માટે પણ ત્યાં સક્રીય કામગીરી.
• ૧૯૨૦ – ૨૧ અત્યંત નાદુરસ્ત તબિયતના કારણે બ્રિટન અને યુરોપમાં તબીબી સારવાર ૧૯૨૬/ ૧૯૨૯ – બે વખત ભારતની મુલાકાત. પણ લથડતી જતી તબિયતના કારણે તેમનું જાહેર જીવન સંકેલાઈ ગયું હતું.
• ૧૯૩૨ – ઘરમાં ચાલતાં પડી જવાના કારણે થયેલી ઈજામાંથી સેપ્ટિક થઈ જતાં અવસાન.

ગાંધીજી સાથે 

• ૨૯, સપ્ટેમ્બર – ૧૯૮૮ ગાંધીજીના લન્ડનમાં પહેલા દિવસે, વિક્ટોરિયા હોટલ, ટ્રફાલ્ગર સ્ક્વેર ખાતે બન્ને વચ્ચે  પહેલી મુલાકાત, આ અગાઉ પણ બન્ને વચ્ચે પત્ર વ્યવહાર ચાલુ હતો.
• ગાંધીજીના લન્ડનમાં શરૂઆતના સમયમાં તેમને મોટાભાઈની જેમ મદદ અને દોરવણી.
• ૧૯૯૧ – ગાંધીજી બેરિસ્ટર બનીને દેશ પાછા આવ્યા, ત્યારે મુંબાઈના તેમના ઘેર રહ્યા હતા, અને ત્યાં જ ગાંધીજીને શ્રીમદ રાજ ચન્દ્રનો પરિચય થયો હતો. બન્ને વચ્ચે નિકટતા પણ આ સમયે જ સ્થપાઈ.
• ૧૯૨૦ પછી ગાંધીજીની મુંબાઈ ખાતેની પ્રવૃત્તિનું કેન્દ્ર, મણીભુવન – તેમના મોટા ભાઈ – રેવાશંકરે બંધાવ્યું હતું. ( અત્યારે તેમાં ગાંધી સંગ્રહાલય છે.)
• તેમના બીજા મોટાભાઈ પોપટ ભાઈના દીકરી શ્રીમદ રાજચન્દ્રનાં પત્ની હતાં. ( શ્રીમદ રાજચન્દ્રની ઘણી મોટી અસર ગાંધીજીના અહિંસા અંગેના વિચારો પર પડી હતી.)
• ૧૮૯૮ ના અંત ભાગમાં – ગાંધીજી દક્ષિણ આફ્રિકાની ચળવળ અંગે ભારતમાંથી સહકાર મેળવવા આવ્યા , ત્યારે મુંબાઈમાં  તેમના ઘેર જ રહ્યા હતા.
• પ્રાણજીવન મહેતા પણ લન્ડનથી પાછા વળતાં કેપ ટાઉન રોકાયા હતા અને ડર્બનમાં ગાંધીજીને મળવા ગયા હતા. આ મુલાકાતો દરમિયાન ગાંધીજીની નિસ્વાર્થ વૃત્તિ અને સમાજ સેવાની ધગશનો અંદાજ તેમને આવી ગયો હતો.
• ૧૯૦૨ – આફ્રિકા બીજી વાર જતાં પહેલાં ગાંધીજી રંગૂનની મુલાકાતે ગયા હતા, અને તેમની સાથે એક અઠવાડિયું રહ્યા હતા.
• ગાંધીજીની એ મુલાકાત દરમિયાન તેમણે પ્રાણજીવન મહેતા સાથે ભારતના સ્વાતંત્ર્ય અંગે વિચારોની આપલે કરી હતી, જે ગાંધીજીના બહુ જાણીતા લેખ ‘ હિન્દ સ્વરાજ’નું મૂળ હતું.
• ગાંધીજી સાથેના એ વિચાર વિમર્શ બાદ તેમણે તે વખતના ભારતીય નેશનલ કોન્ગ્રેસના સર્વે સર્વા ગોપાલ કૃષ્ણ ગોખલે સાથે પત્ર વ્યવહાર કર્યો હતો, જેમાં ગાંધીજીને ભારતના સ્વરાજના   ભાવિ શિલ્પી અને ‘મહાત્મા’ તરીકે ઉલ્લેખ કર્યો હતો, એટલું જ નહીં પણ સમસ્ત માનવજાતને નવી દોરવણી આપી શકે તેવા મસીહા તરીકે ગાંધીજીનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
• આ જ રીતે તેમણે ગાંધીજીને ભારતના સ્વરાજ માટે નેતૃત્વ લેવા ભાર પૂરક સૂચવ્યું હતું, ફિનિક્સ આશ્રમમાં ભારતના સ્વયંસેવકોને સત્યાગ્રહની તાલીમ આપવાનો બધો ખર્ચ ભોગવવા પણ તેમણે તૈયારી બતાવી હતી. આ ઉપરાંત ગાંધીજીની આફ્રિકા  ખાતેની કામગીરી અંગેના અને તેને સંબંધિત પ્રકાશનોના પ્રસાર માટેનો પૂરો ખર્ચ ઊઠાવવાનું પણ તેમણે કબૂલ્યું હતું.
• ગાંધીજીના અંગત ખર્ચ અંગેની બધી જવાબદારી તેમણે પોતાને શીરે લેવા કબૂલ્યું હતું.
• ૧૯૧૧ – ગાંધીજીનું સૌથી પહેલું જીવન ચરિત્ર તેમણે લખ્યું હતું.
• ભારતીય જીવન પદ્ધતિ અંગેનું તેમના બાજા પુસ્તક Hindu Social Ideals    પુસ્તકમાં તેમણે ગાંધીજીના ફિનિક્સ આશ્રમ ખાતેના સત્યના  પ્રયોગોનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.
• ૧૯૧૫ – ગાંધીજી હમ્મેશ માટે ભારત પાછા આવ્યા બાદ. ગોખલેના અવસાન બાદ તેમને સર્વન્ટસ ઓફ ઇન્ડિયા સોસાયટીના સામાન્ય સભ્ય તરીકે સ્વીકારવા પણ કોઈ તૈયાર ન હતું, તે વખતે ગાંધીજી આઠ દિવસ માટે રંગૂન ગયા હતા. પ્રાણજીવન મહેતાએ તેમને  ઉદાર રીતે નાણાંકીય સહાય કરી હતી.
  એમ ન કર્યું હોત તો ગાંધીજી મોટા કુટુમ્બની અંગત જવાદારીઓ અદા કરવામાંથી જ દટાઈ ગયા હોત.
• અમદાવાદમાં કોચરબ આશ્રમ સ્થાપવાની પૂરી જવાબદારી તેમને ઊઠાવી હતી.
• ૧૯૨૦ – દાંડી કૂચના દસ વર્ષ પહેલાં ગરીબ પ્રજાની કમર તોડી નાંખતા મીઠા પરના કર સામે આંદોલન ચલાવવા તેમણે ગાંધીજીને સૂચવ્યું હતું.
• ૧૯૨૯ની ગાંધીજીની બર્માની મુલાકાત વખતે નાજૂક તબિયત છતાં તેમની સાથે સતત રહ્યા અને ફર્યા હતા.

રચનાઓ

• K. Gandhi and the South African Indian Problem
• Hindu Social Ideals
• તેમના જીવન વિશે અભ્યાસ પૂર્ણ પુસ્તક – Mahatma and the doctor – Shri S.R. Mehrotra

સાભાર

• The Better India
• શ્રી. ભરત ભટ્ટ, કેમ્બ્રિજ, મેસેચ્યુસેટ્સ
• Dialogue – આસ્થા ભારતી
• શ્રી. ઉર્વીશ કોઠારી

 

 

 

 

 

 

 

 

 

જનક નાયક, Janak Naik

• ‘ગુજરાતના લાઈવ વાયર’
  ‘આજના બાળકોના ગીજુભાઈ’
• સુખની ગઝલો લખવા મેં,
  ફેલાવી અંતે ચાદર.
•  અમે તો કિનારે જ તરતાં રહ્યાં,
  ડૂબ્યાં હોત તો કંઈ મળે પણ ખરું.
• તેમની નવલકથા’અવઢવ’ની સમીક્ષા
• ‘દીકરી દિલનો દીવો’

–

–

–

–

---

તેમના બ્લોગ પર અહીં ક્લિક કરીને પહોંચી જાઓ

જન્મ

• ૧૩, ઓગસ્ટ – ૧૯૫૪, મુંબાઈ

અવસાન

• ૧૬, એપ્રિલ – ૨૦૧૭, સુરત

કુટુમ્બ

• માતા -રેખાબહેન  , પિતા – નાનુભાઈ
• પત્ની – જયશ્રી , પુત્ર – ચિંતન , પુત્રી – દુર્વા

શિક્ષણ

• બી.કોમ, એમ.એ., NDHSC ( Naturopathy)

વ્યવસાય

• સાહિત્ય સંગમ’ પ્રકાશન સંસ્થા

તેમની યુ-ટ્યુબ ચેનલ

તેમના વિશે વિશેષ

• નર્મદ સાહિત્ય સભાના મંત્રી, ‘સાહિત્ય સંગમ’હેઠળ અનેક કાર્યક્રમો યોજ્યા હતા.
• ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના વિકાસ મંત્રી
• સંવેદન અને સુખી જીવન સામાયિકોના તંત્રી
• બાળકોના વિકાસમાં અત્યંત ઋચિ. બાળકોને વાર્તાઓ કહેવી, તેમની પાસે કહેવડાવવી, લખાવવી, પ્રશ્નોત્તર કરવા, ચર્ચાઓ કરાવવી વિ.
• પોતાની ષષ્ઠીપૂર્તિ વખતે ૬૦ શાળાઓમાં સાભિનય વાર્તાકથનના પ્રયોગો
• ‘ગુજરાત મિત્ર’માં દર ગુરૂવારે ‘મનના મઝધારેથી’ કોલમના લેખક
• તેમનાં પુસ્તકો કેવળ શબ્દ વિલાસ ન રહેતાં અનેક લોકોનાં જીવનને ઉન્નત બનાવતાં સાબિત થયાં છે.

રચનાઓ

તેમનાં પુસ્તકો – ‘પુસ્તક સાગર’ પર

સન્માન 

• ૧૯૯૪ – નવચેતન ચન્દ્રક
• ૧૯૯૮, ૨૦૦૨, ૨૦૦૭, ૨૦૦૮ – ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમીનો એવોર્ડ
• ૨૦૦૧ – નંદ શંકર ચન્દ્રક
• ૨૦૦૨ – સ્વ. સરોજ પાઠક સ્મૃતિ પારિતોષિક
• ૨૦૦૨ – ટાગોર ઈન્ટરનેશનલ કલ્ચર અને લિટરેચરનો ગુજરાત એવોર્ડ
• ૨૦૦૨ – ગીજુભાઈ બધેકા એવોર્ડ
• ૨૦૧૨ – ધૂમકેતુ એવોર્ડ

સાભાર

• શ્રી. નાનુભાઈ નાયક

વેદ પુરાણ

ઇન્ડિયા, હિન્દુસ્તાન

       આપણા દેશ માટેના શબ્દો. પણ બન્ને શબ્દો પરદેશીઓએ એમના માટે પરદેશી, એવા મલક માટે વાપરેલા. આપણે એ અપનાવી લીધા. ભારત કે ભારતવર્ષ શબ્દો પણ એક રાજાના નામ પરથી જ. એ પ્રતાપી રાજાના કાળ બાદ આપણા દેશના લોકોએ પોતાના પ્રદેશની ઓળખ માટે એ શબ્દો કદાચ વાપરેલા ( અને તે પણ ઉત્તર ભારત પૂરતું મર્યાદિત જ )

      પણ આપણા દેશની મૂળ ઓળખ, તેની મૂળ સંસ્કૃતિ, તેની જીવન જીવવાની પદ્ધતિ પર આધાર રાખે છે –

વેદિક કાળની સંસ્કૃતિ

એ કાળની
આદર્શ  જીવન
જીવવાની રીત.

એ હિન્દુ નહોતી !

એ વખતે એ દેશની એક પણ વ્યક્તિ હિન્દુ હતી જ નહીં !

      આપણને જાણીને હર્ષ થાય કે, ‘યુનો’ જેવી વૈશ્વિક સંસ્થાએ એ જીવન પદ્ધતિના પાયામાં રહેલ યોગ (ચિત્ત વૃત્તિ નિરોધ)ને માન્ય ગણ્યા છે. ૨૦૦ થી વધારે દેશોમાં એ જીવન પદ્ધતિ સાચી રીતે આધુનિક, અનેક સંતોના પ્રતાપે પ્રચલિત બનતી જાય છે –

ધર્મના, રાષ્ટ્રીયતાના, સંકુચિત મનોવૃત્તિના
બધા વાડાઓ તોડીને.  

•  હજારો વર્ષ જૂની
• એ જીવન જીવવાની પદ્ધતિ
• એ વિચાર ધારા
• એ દર્શનના મૂળ સ્રોતને
• એ અણમોલ ખજાનાને

એક અણજાણ સજ્જને નેટ ઉપર વહેતું કરી દીધું છે.

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો.

---

નોંધ –

આ સમાચારને ‘હિન્દુત્વ’ ચળવળ કે ઝુમ્બેશ સાથે કોઈ લેવા દેવા નથી.

ગુજરાતી વાર્તા લેખન સ્પર્ધા

      ઈન્ટરનેટ ઉપર ગુજરાતી બ્લોગો અને વેબ સાઈટો શરૂ થયે દસ પંદર વર્ષ થઈ ગયા. આ ગાળામાં આ પ્રવૃત્તિ ઠીક ઠીક ફૂલી ફાલી છે. હજારથી વધારે વેબ સાઈટો / બ્લોગો પર સર્જન / સંકલન/ પુનર્મુદ્રણ/  સંશોધન અને કમસે કમ ‘કોપી પેસ્ટ’ કરીને પણ આપણી માતૃભાષા જીવંત રહી છે. હજારોની સંખ્યામાં ગુજરાતી ઈ-બુક હવે વિના મૂલ્યે વાંચવા મળી શકે છે. હવે તો સોશિયલ મિડિયા પણ અનેક ગણું ફૂલ્યું ફાલ્યું છે- સેલ ફોનો  પર પહોંચી ગયું છે!

 ગુજરાતી ભાષા મરવા પડી છે.
અંગ્રેજી મડમના મોહમાં
ગુજરાતી ‘મા’થી નવી પેઢી દૂર થતી જાય છે.

……  એવો બળાપો ઘણા વયસ્કોએ કરેલો છે. એની ચર્ચા પણ ઘણી થઈ છે . એક બે એવી ચર્ચાઓ આ રહી ….

…… ૧…….   ;  …… ૨…….

અને આવા તો ઘણા બધા ‘ચિંતા લેખ’ વાંચવામાં આવ્યા છે !

        પણ … એ ચિંતા ખોટી છે – તેવા નક્કર સમાચાર વાંચવા મળ્યા અને આ બ્લોગના વાચકોને એ ઉલ્લાસની લ્હાણી કરવા મન થયું ( ચૈત્રી નવરાત્રિ શરૂ થયાના ‘વાવડ’ આવ્યા છે !)

      અમદાવાદનાં દશાબેન કીકાણી અને એમના સાથીઓએ શરૂ કરેલ ‘બાળકો માટેની ગુજરાતી વાર્તા  સ્પર્ધા’ને મળેલ અભૂતપૂર્વ સફળતાના સમાચાર નીચેના સરનામે જઈ વાંચી લો ને?

વાર્તાલેખન સ્પર્ધા

બાળ જૂથમાટેની વાર્તાલેખન સ્પર્ધાનો ઇનામ વિતરણ સમારોહ

      દર્શાબહેન અને એમના સાથીઓને હાર્દિક અભિનંદન અને આ પ્રક્રિયા ચાલુ જ રાખવા… આવા અવનવા પ્રયોગો વધારતા જવા દિલી ઈજન…

દાદા દાદીની વિદ્યાપરબ

સેવાનિવૃત્તિ માત્ર નોકરીમાંથી, જિંદગીમાંથી નહીં

• દિવ્ય ભાસ્કર – ૨૦, નવેમ્બર – ૨૦૧૫ –  એક સરસ પરિચય 

સમ્પર્ક

Address –

DADA-DADI  ni VIDYA PARAB( DDVP)
C /43, Sachin Towers,
Anand Nagar Road,
Sattelite,
AHMEDABAD-380 015

Mobile nos. 94276 16511 /94280 30632

web site:http://www.facebook.com/Dada-DadisVidhyaParab

મુદ્રાલેખ  

• પાણીની પરબમાં જેમ સેવાભાવે પાણી મફત પીવરાવવામાં આવે છે તેમ, જરૂરિયાત વાળા, આર્થિક રીતે પછાત, બાળકોને નિઃશૂલ્ક વિદ્યાદાન અને શૈક્ષણિક મદદ

પ્રેરણા સ્રોત

• શિવાનંદ સ્વામી
  •  Only thing in the life to learn is: learn to give, whatever one can.

સ્થળ

• સચીન ટાવર, સેટેલાઈટ, અમદાવાદ

સ્થાપના

• ૫, જુલાઈ – ૨૦૦૫  ( રથયાત્રાનો દિવસ )

સંચાલકો

• દિપક અને મંજરી બુચ
• દિપક બુચ GSFC માંથી નિવૃત્ત થયા બાદ આ પ્રવૃત્તિ શરૂ કરી.

કાર્યની રૂપરેખા   

• શાળાએ જતાં જે બાળકો ભણવા માટે તત્પર હોય અને સાથોસાથ તેઓના માતા-પિતા પોતાના બાળકોને ભણાવવા આતુર હોય તેવો વર્ગ પસંદ કરવો.
• બાળકોમાં ઇચ્છાશક્તિ પેદા કરવી, સંસ્કાર સિંચન કરવું તેમજ હિંમતવાન વ્યક્તિત્વ ઘડવું જેથી પોતાના પગ ઉપર ઉભા રહી શકે….પોતાના કુટુંબને આર્થિક સંકણામણમાંથી ઉગારે તેટલું જ નહિ પણ સમાજમાં એક  સુંદર વ્યક્તિત્વ તરીકે ઉભરી આવે જે ભવિષ્યમાં અન્યોને પણ ઉપયોગી થાય.
• ઉપરોક્ત માટે તેઓની કારકિર્દી પૂરી થાય ત્યાં સુધી આંગળી પકડી રાખવી ને ટેકો આપવો જેથી અભ્યાસ પૂર્ણ કરી પોતાના કુટુંબને આર્થિક રીતે મદદરૂપ થાય.
• પરીક્ષાઓમાં ઉત્તમ માર્ક્સ લાવવા એ એક માત્ર લક્ષ્ય ન રાખતા ઉપરોક્ત આધારે “ભણ્યો તેમજ ગણ્યો “ થાય તેવી ભાવના પરોવાયેલ છે…

સમયાનુસાર ઉમેરવામાં આવેલી પ્રવૃત્તિઓ

• દરેક વિદ્યાર્થીને બધી જ સ્ટેશનરી, ચોપડા,નોટબુકસ,પેન,પેન્સિલ,રબ્બર વિગેરે આપવી.
• લાઈબ્રેરી – જેથી બાળકોને અન્ય વાંચનમાં રસ પડે અને ઘણું શીખવાનું મળે.
• સામાન્ય બીમારીમાં મફત સારવાર મળી રહે તે હેતુથી એક ડોક્ટર સાથે વ્યવસ્થા કરી.
• શૈક્ષણિક પ્રવાસનું આયોજન કરવું અને દર વર્ષે એકવાર બાળકોને પ્રવાસમાં લઇ જવાં.
• હોશિયાર વિદ્યાર્થીઓને શાળાની ફી માટે મદદ મેળવી આપવી.
• ધોરણ ૮ અને તેની ઉપરના ઘોરણના બધા વિદ્યાર્થીઓને પ્રોત્સાહન મળે તેમજ સામાન્ય જ્ઞાન વધે તે હેતુથી જે-તે ક્ષેત્રની અનુભવી વ્યક્તિઓને આમંત્રણ આપી વિદ્યાર્થીઓને સંબોધવા માટે બોલાવવા.
• અમદાવાદ મેનેજમેન્ટ એશોસિએશન (AMA) માં જુદા-જુદા પ્રોગ્રામ માટે વિદ્યાર્થીઓને સ્પોન્સર કરવા.
• જુદી-જુદી સ્પર્ધાઓ જેવી કે વકતૃત્વ સ્પર્ધા, ચિત્ર સ્પર્ધા, મહેંદી સ્પર્ધા, રંગોળી સ્પર્ધા, સંગીત-સ્પર્ધા, નાટક સ્પર્ધા  વગેરે યોજવી જેથી બાળકોમાં કળાનો વિકાસ થાય.
• પ્રોત્સાહક ફિલ્મો બતાવવી.
• ઘોરણ ૧૦ પછી વિદ્યાર્થીને શામાં રસ છે અને તે અનુસાર કયો અભ્યાસક્રમ લેવો? તે અંગે નિષ્ણાત લોકોને બોલાવીને માર્ગદર્શન પૂરું પાડવું.
• ઘોરણ ૧૦ ઉપરના બધા જ વિદ્યાર્થીઓનું  એલમ્ની ગ્રુપ, જેની મિટિંગમાં દેશ-વિદેશના કરન્ટ ન્યુઝની ચર્ચા તેમજ અનુભવી વ્યક્તિને બોલાવીને કારકિર્દી માટેનું માર્ગદર્શન આપવું.
• સેવાભાવી વ્યક્તિઓ દ્વારા “સ્પોકન ઈંગ્લીશ” તેમજ “કોમર્સ” ના કલાસ

સંસ્થા વિશે વિશેષ

• ૨૦૦૫ માં ૩-૪ વિદ્યાર્થીઓથી શરૂ કરેલ આ પ્રવૃત્તિનો વ્યાપ થતાં , હાલ શાળાના ૨૦૦ અને કોલેજના ૧૦ વિદ્યાર્થીઓ છે.
• હોશિયાર વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ અભ્યાસ અર્થે ફીની સગવડતા કરી આપવામાં આવે  ત્યારે એક શીખ (નૈતિક જવાબદારી તરીકે  વચન લેવરાવવામાં આવે છે કે ..
  • “અમે આ માટે સમાજના ઋણી છીએ તેથી લીધેલ રકમની પાઈ એ પાઈ અમારા જીવનકાળ દરમ્યાન અનુકુળતાએ અન્યને મદદ માટે વાપરીશું.  તેટલું જ નહિ ત્યારબાદ પણ પોતાની રીતે સમાજના નબળા વર્ગને મદદ કરતા રહીશું.”
• બાર વિદ્યાર્થીઓ, વિવિધ કોલેજોમાંથી અભ્યાસ પૂર્ણ કરી, બી.એ., બી.કોમ., બી.સી.એ.,  ડિપ્લોમા એન્જિનિઅરીંગ, એન્જિનિઅરીંગ વિગેરે નોકરીઓમાં જોડાઈ ગયા છે.

પોડ કાસ્ટ

• અહીં ક્લિક કરો

વિડિયો

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરી ફેસબુક પર વિગતે જાણો.

સાભાર

• શ્રી. તુષાર અંજારિયા  ……..   તેમનો બ્લોગ 
• SBS.com
• Facebook
• દિવ્ય ભાસ્કર

ભાગ્યેશ જહા, Bhagyesh Jha

‘કવિતા મારો વિસામો છે. કવિતા મારી હાશ છે, મારું ઓશીકું છે.’

હળવેથી રોજ તમે વરસ્યા કરો છો, હવે ધોધમાર વરસો તો કેવું ?

ઊંચકી સુગંધ એક ઊભું ગુલાબ

મેળાનું નામ ના પાડો

મઝા એ વાતની છે કે વડીલો વિરોધ કરી રહ્યા છે

SMS કરવાનું બંધ કરો શ્યામ ! હવે રૂબરૂમાં આવવાનું રાખો.

અન્ય રચનાઓ 

એક સરસ પરિચય

————————————————-

જન્મ

• ૧૮,  ફેબ્રુઆરી- 1955;  નારદીપુર તા. જિ. ગાંધીનગર.

કુટુમ્બ

• માતા – શારદા ; પિતા – વાસુદેવ વિષ્ણુપ્રસાદ જહા
• પત્ની – ઝરણા ; પુત્રીઓ – પ્રાર્થના, લજ્જા

અભ્યાસ

• પ્રાથમિક – ?
• માધ્યમિક – ?
• ૧૯૭૬ – બી.એ. કોલેજ – ?
• 19?? –   I.A.S

વ્યવસાય

• ગુજરાત સરકારમાં વિવિધ હોદ્દા પર
• ૨૦૧૬ માં નિવૃત્ત

તેમના વિશે વિશેષ

• એક અનોખું વ્યક્તિત્વ. એક સંગમસ્થાન જ્યાં સંસ્ક્રુત, ગુજરાતી અને અંગ્રેજી મળે, ભળે. હ્રદયથી કવિ, તાલીમથી બ્યુરોક્રેટ, પણ અનુભવે સંવેદનશીલ અને દ્રષ્ટિવંત વહીવટકર્તા.અસરકારક વક્તા, હાસ્યની સહજ સ્ફુટ થતી રમુજવૃત્તિ અને સમજણથી ઘડાયેલ વાણી-વર્તન.અદભુત મિત્ર, એનાથી પણ અદકેરા માણસ. સતત શ્રેષ્ઠતાની જ શોધ અને સાધના પણ

• એમના ઘરમાં વાતાવરણ સંસ્કૃતનું અને શિક્ષણનું હતું. સંસ્કૃત પર એમનું એટલું પ્રભુત્વ છે કે ભાગ્યેશભાઈ પોતાનું આખું વક્તવ્ય સંસ્કૃતમાં અસરકારક રીતે આપી શકે છે.

• પિતાજી શાળાના આચાર્ય અને દાદાજી અનેક સંસ્થાઓના સ્થાપક એટલે સમાજ સાથે પૂરી નિસ્બત ઉછેરમાં વણાઈ

• શાળાભ્યાસ દરમિયાન વક્તૃત્વ, કાવ્યપાઠ, નાટકમાં હંમેશા એમને પ્રથમ સ્થાન મળતું. મોનો એકટીંગમાં માસ્ટરી

• બી.એ.માં સંસ્કૃત વિષયમાં  ગોલ્ડ મેડલ.

• મેડીકલમાં જવાની ઈચ્છા હતી પરંતુ એડમિશન ન મળ્યું એટલે સંકલ્પ કર્યો કે કંઈક કરી બતાવવું ! અને IAS થયા.

• ૧૯૮૬  –  સ્ટડી ફેલો, બ્રિટિશ  કાઉન્સિલ – માન્ચેસ્ટર યુનિવર્સિટી
• ઈન્ટરનેશનલ મેનેજમેન્ટ પ્રોગ્રામ , USDA ગ્રેજ્યુએટ સ્કૂલ, વૉશિગ્ટન
• કૉલમ – ‘નવગુજરાત સમય’માં –  ‘સમયનો પગરવ’ ; ‘નમસ્કાર’ સામયિકમાં “સમયનું સ્ટેથોસ્કોપ” , જન્મભૂમિ પ્રવાસી, ફુલછાબ અને કચ્છમિત્રમાં
• ૧૯૮૧– ગોધરા સબડીવીઝનલ મેજિસ્ટ્રેટ
• ૧૯૮૩–  SPIPA
• ૧૯૮૬–  ડાયરેક્ટર, DRDA, મહેસાણા
• ૧૯૮૮–  જનરલ મેનેજર, સરદાર સરોવર યોજના
• ૧૯૯૨– કોર્પોરેટ મેનેજર, GIIC
• ૧૯૯૫–  મેનેજિંગ ડિરેક્ટર –  IndexTB
• ૧૯૯૬ – ઉદ્યોગ કમિશ્નર
• ૧૯૯૮ – કલેક્ટર, ખેડા
• ૨૦૦૧ – કલેક્ટર, વડોદરા
• ૨૦૦૫ – કમિશ્નર, માહિતી અને મનોરંજન કર
• ૨૦૦૯  –  સચિવ, રમત ગમત, યુવા અને સાંસ્કૃતિક બાબતો
• અધ્યક્ષ – કાર્યવાહક સમિતિ,,ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી, ગુજરાત સંગીત નાટક અકાદમી, ગુજરાત લલિત કલા અકાદમી.
• ૨૦૧૫ – અધ્યક્ષ, ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી
• ૨૦૧૬–  ખાસ ફરજ પરના અધિકારી, મુખ્યમંત્રીશ્રીનું કાર્યાલય.

તેમના વિશે એક  સરસ લેખ

 

તેમના પુસ્તકના વિમોચન વખતે – મુરારી બાપુ

રચનાઓ

•  કવિતા – પહાડ ઓગળતા રહ્યા, મીરાંની જેમ મને મળજો, સંકોચાયેલું મૌન, ટેબલેટના અજવાળે પાનબાઈ, સમયસ્તોત્ર, ….અને આ વળાંકે
• ગદ્ય – આમુખ (તંત્રીલેખ)

સન્માન

• ૧૯૯૭ –  મેટ્રોકેમ એવૉર્ડ ફોર  એન આઉટસ્ટેંડીંગ મેનેજર ઑફ ધી ઇયર, અમદાવાદ મેનેજમેન્ટ એસોસિએશન
• ૨૦૦૦( ખેડા) , ૨૦૦૩( વડોદરા)  – બેસ્ટ કલેક્ટર એવોર્ડ
• ૨૦૦૫ – પ્રાઈમ મિનિસ્ટર્સ એવૉર્ડ ફોર ઇમ્પ્લીમેન્ટેશન ઑફ ઇ-ગવર્નંન્સ ઇનીશેયટીવ

 

સોમનાથ મંદિર – યાત્રાધામ સોમનાથ

—

આવા ઘણા બધા વિડિયો અહીં….

સ્થળનું નામ:

• સોમનાથ / પ્રભાસ પાટણ સોમનાથ

સ્થાન:

• વેરાવળ પાસે. જિલ્લો સોમનાથ. પશ્ચિમ ગુજરાત
• ગુજરાતના પશ્ચિમ દરિયા કિનારે

પ્રકાર:

• યાત્રાધામ
• પ્રાચીન ઐતિહાસિક સ્થળ
• દરિયાકિનારાનું સ્થળ
• પર્યટક સ્થળ

મહત્ત્વ:

• ભગવાન શિવનું હજારો વર્ષ પુરાણું ભવ્ય સોમનાથ મંદિર – અરબી સમુદ્રના તટ પર
• આ મંદિરમાં ભગવાન શિવની પૂજા સોમેશ્વર મહાદેવ તરીકે
• હિંદુઓનાં પવિત્ર બાર જ્યોતિર્લિંગો પૈકી એક સોમનાથ મંદિરનું જ્યોતિર્લિંગ
• સોમનાથ મંદિરનું જ્યોતિર્લિંગ બાર જ્યોતિર્લિંગોમાં પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગ
• ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ સોમનાથમાં દેહત્યાગ કરી અહીંથી જ નિજ ધામ પ્રતિ પ્રસ્થાન કર્યું હતું

વિશેષતાઓ:

• બેનમૂન સ્થાપત્યથી સુશોભિત, પુનરોદ્ધાર પામેલ સોમનાથ મંદિર
• મંદિરના આદિ જ્યોતિર્લિંગની ભક્તિભાવભરી આરતી- સવાર, બપોર, સાંજ
• હૃદય ધડકાવી દે તેવાં સ્પંદનો જગાવતી સંગીતમય આરતી
• રાત્રે મંદિરના પ્રાંગણમાં રોચક ‘સાઉન્ડ એન્ડ લાઇટ શો’
• મંદિરની દિવાલોને અથડાતાં અરબી સમુદ્રનાં મોજાં
• ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને જે સ્થળે પારધીનું તીર વાગ્યું હતું તે ભાલકા તીર્થ
• ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ જે સ્થાને દેહત્યાગ કર્યો તે નિજ ધામ પ્રસ્થાન તીર્થ
• અતિ પ્રાચીન મંદિરનાં નવસો વર્ષ જૂનાં ખંડેરોના અવશેષોનું મ્યુઝિયમ
• સોમનાથ મંદિરથી અર્ધો કિલોમીટર દૂર ત્રિવેણી સંગમ – અહીં હિરણ, કપિલા અને સરસ્વતી (ગુપ્ત સરસ્વતી) આ ત્રણ નદીઓ સમુદ્રમાં સમાય

વર્ણન/ અન્ય વિગતો:

(1) સોમનાથ મંદિર સંકુલ

• સોમનાથ મંદિરનું અવર્ણનીય શિલ્પ-સ્થાપત્યકામ ચાલુક્ય શૈલીથી
• વિશિષ્ટ શૈલીથી બંધાયેલ છેલ્લા આઠસો વર્ષનું એકમાત્ર મંદિર
• મંત્રમુગ્ધ કરતાં કોતરણીકામવાળાં ભવ્ય ગર્ભગૃહ, સભામંડપ અને નૃત્યમંડપ
• 150 ફૂટ શિખર પર દસ ટન વજનનો કલશ તથા 27 ફૂટ લાંબો ધ્વજદંડ
• મંદિર પ્રાંગણમાં બેસવા માટે ચારે તરફ લૉન/ બેન્ચિઝ – બાંકડા
• મંદિરનાં પ્રાંગણમાં બેઠાંબેઠાં વિશાળ અરબી સમુદ્રનાં અફાટ વિસ્તારનું મનોહર દ્રશ્ય
• મંદિરની પાછળની પાળેથી સમુદ્રની જળરાશિ પર સૂર્યાસ્તનું અદભુત દર્શન
• મંદિરનાં પ્રાંગણમાં અનોખો, દક્ષિણ ધ્રુવ સૂચક તીરસ્તંભ
• સોમનાથના તીરસ્તંભથી ઠેઠ દક્ષિણ ધ્રુવ સુધીના રસ્તે માત્ર સમુદ્ર જ સમુદ્ર
• પ્રાચીન સોમનાથ મંદિરનાં ઐતિહાસિક અવશેષોનું મ્યુઝિયમ
• મંદિરના સંકુલમાં પ્રાચીન સોમનાથ મંદિરની જગ્યાએ અહલ્યાબાઈએ બંધાવેલ અહલ્યેશ્વર મંદિર
• ગણપતિજી અને હનુમાનજીનાં દર્શનીય મંદિર

(2) નિજ ધામ પ્રસ્થાન તીર્થ સંકુલ

• સોમનાથ મંદિરથી આશરે 2 કિલોમીટર દૂર, આશરે દસ મિનિટની ડ્રાઇવ પર
• આ પવિત્ર તીર્થ હિરણ્ય (હિરણ) નદીના શાંત અને પાવન તટ પર
• અહીં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ પોતાના અવતાર કાર્યનું સમાપન કર્યું
• નિજ ધામ પ્રસ્થાન તીર્થ ગોલોકધામ અથવા દેહોત્સર્ગ તરીકે પણ ઓળખાય
• ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનું ધામ તેથી ‘ગોલોકધામ’
• અહીં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ પાથિવ દેહ છોડ્યો, તેથી આ સ્થાન ‘દેહોત્સર્ગ’
• ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ પોતાના ધામે પ્રસ્થાન કરી ગયા, તેથી ‘નિજ ધામ પ્રસ્થાન’
• આ સંકુલનાં પટાંગણમાં ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની ચરણ પાદુકા, દાઉજી બલરામજીની શેષનાગ ગુફા, ગીતા મંદિર, લક્ષ્મીનારાયણ મંદિર, મહાપ્રભુજીની બેઠક
• આ સ્થળેથી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ યોગધારણાથી પોતાના ધામે સંચર્યા
• અહીં ‘પાદુકા છત્રી’ – ચરણ મંડપમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની ચરણપાદુકાઓ છે
• ભગવાને વડીલ બંધુ બલરામજીને અહીંથી શેષનાગ સ્વરૂપે પાતાળમાં જવા અનુમતિ આપે તે સ્થાન દાઉજીની શેષનાગ ગુફા અહીં છે
• ગીતા મંદિરમાં ચારે દિવાલો પર શ્રી ગીતાજીના અઢાર અધ્યાયના બધા જ શ્લોકોનું આલેખન
• લક્ષ્મીનારાયણ મંદિરમાં શંખ ચક્રધારી લક્ષ્મીનારાયણ ભગવાન બિરાજમાન
• મહાપ્રભુજી શ્રી વલ્લભાચાર્યજીની બેઠક (65મી બેઠક) અહીં છે (ભારતમાં મહાપ્રભુજીની 84 બેઠકો છે)
• મહાપ્રભુજી શ્રી વલ્લભાચાર્યજીએ 500 વર્ષ પહેલાં અહીં ભાગવત સપ્તાહ યોજી હતી
• નિજ ધામ પ્રસ્થાન તીર્થ શાંત હિરણ નદીતટ પર આવેલ મનોહર અને મનને પરમ શાંતિ આપે તેવું પવિત્ર સ્થાન

(3) ત્રિવેણી સંગમ તીર્થ

• નિજધામ પ્રસ્થાન તીર્થ (ગોલોકધામ / દેહોત્સર્ગ) થી મંદિર તરફ પાછાં ફરતાં રસ્તામાં હિરણ્ય, કપિલા અને સરસ્વતી નદીઓના પવિત્ર સંગમ પર આ ત્રિવેણી સંગમ તીર્થ
• આ તીર્થ સોમનાથ મંદિર અને નિજ ધામ પ્રસ્થાનની વચ્ચે
• અહીં હિરણ, કપિલા અને સરસ્વતી- ત્રણે નદીઓ સમુદ્રને મળે, તેથી ત્રિવેણી સંગમ
• શ્રદ્ધાળુઓ ત્રિવેણી સંગમ તીર્થ પર સ્નાન કરી પિતૃતર્પણ કરે છે

(4)  ભાલકા તીર્થ

• ભાલકા તીર્થ સોમનાથ – વેરાવળના જૂના રોડ પર
• સોમનાથ મંદિરથી આશરે પાંચ કિલોમીટર દૂર
• અહીં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણનું સુંદર મંદિર
• આ સ્થાને ભગવાન શ્રીકૃષ્ણને પારધીનું તીર વાગ્યું, જ્યારે ભગવાન દેહલીલા સંકેલવાના હેતુથી પીપળાના વૃક્ષ નીચે ધ્યાનસ્થ બેઠા હતા
• ભાલકા તીર્થ મંદિરમાં જમણા પગ પર ડાબો પગ ચડાવી આડે પડખે થયેલ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણની ભાવવાહી મૂર્તિ – પગમાં તીર વાગેલ છે, પાસે પારધી ક્ષમા માગતો બેઠો છે

(5) સોમનાથમાં અન્ય દર્શનીય સ્થાનો

• ફોટોગ્રાફી માટે / સમય પસાર કરવા / શાંતિથી બેસવા / ટહેલવા ખૂબ લાંબો દરિયા કિનારો
• ત્રિવેણીના કિનારા પાસે શ્રી પરશુરામ મંદિર – જલેશ્વર મહાદેવ – તપેશ્વર મહાદેવ – પાંડવ ગુફા
• સોમનાથથી ભાલકા તીર્થ જતાં રસ્તામાં શશીભૂષણ મહાદેવ તથા ભીડભંજન ગણપતિજીનાં મંદિરો – દરિયામાં અર્ધ-ડૂબતાં શિવલિંગનાં દર્શન કરવા બપોરે સાડા ત્રણે પહોંચી જઈ, પછી આગળ ભાલકા તીર્થ જવું – અહીંથી પારધીએ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને તીર માર્યું હોવાની લોકવાયકા
• વેણેશ્વર મહાદેવનું મંદિર અને અન્ય સ્થળો

ઇતિહાસ/ ઐતિહાસિક મહત્ત્વ:

• પ્રાચીન પુરાણો અને અન્ય ધર્મગ્રંથો અનુસાર ચંદ્ર દેવતા દ્વારા સોમનાથ મંદિરની સ્થાપના
• ચંદ્રને તેમના શ્વસુર દક્ષ પ્રજાપતિનો શાપ હતો – તેમાંથી મુક્તિ પામવા ચંદ્રએ ગુજરાતના પશ્ચિમ કિનારે, અરબી સમુદ્રને કિનારે ભગવાન શિવની આરાધના કરી
• ભગવાન શિવે પ્રસન્ન થઈ ચંદ્રને દક્ષના શ્રાપમાંથી મુક્તિ અપાવી
• ચંદ્રએ અહીં સમુદ્ર કિનારે ભગવાન શિવનું ભવ્ય મંદિરનું નિર્માણ કર્યું
• ચંદ્ર (સોમ) દ્વારા નિર્મિત આ મંદિર તે જ સોમેશ્વર મહાદેવ કે સોમનાથ મહાદેવ
• પાંચેક હજાર વર્ષ પહેલાં અહીં સોમનાથમાં ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ પાર્થિવ દેહ ત્યાગ કર્યો
• મહાભારતના યુદ્ધ પછી, વ્યથિત ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ દ્વારકા છોડી ગુજરાતમાં સોમનાથના દરિયા કિનારે આવ્યા
• સોમનાથ નજીક ભાલકા ખાતે પીપળાના વૃક્ષ નીચે બેઠા હતા ત્યારે એક પારધીએ તેમના પગની પાનીને હરણ સમજીને તીર માર્યું
• તીરથી આહત થયા પછી, દેહત્યાગના નિશ્ચયથી ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ ભાલકા તીર્થ છોડીને હિરણ નદીના કાંઠે આવ્યા – ત્યાંથી તેમણે સદેહે સ્વધામ તરફ પ્રયાણ કર્યું જે સ્થાન આજે ‘નિજ ધામ પ્રસ્થાન તીર્થ’ કહેવાય છે –
• સોમનાથથી ઉના-દીવ રોડ પર આશરે 20 કિલોમીટર દૂર પ્રાચી ગામ
• પ્રાચીમાં માધવરાયજીનું મંદિર તથા પ્રાચીન મોક્ષનો પીપળો
• પ્રાચીમાં પિતૃતર્પણનું માહાત્મ્ય – પીપળે પાણી ચઢાવવાનું મહત્ત્વ
• કહે છે કે યુધિષ્ઠિરે અહીં ગોત્રહત્યાના દોષનિવારણ અર્થે પિતૃવિધિ કરી હતી
• મહાપ્રભુજી વલ્લભાચાર્યજી, સ્વામી સહજાનંદજી, મહાત્મા ગાંધી અને કસ્તુરબા સહિત ઘણાં પ્રાચીની મુલાકાતે આવી ચૂક્યાં છે

વિશેષ નોંધ:

• સોમનાથ જવા માટે તમારા પોતાના વાહનથી જવું હિતાવહ
• સોમનાથ અમદાવાદથી મોટરરસ્તે આશરે 400 કિલોમીટર (વાયા રાજકોટ- જૂનાગઢ)
• અમદાવાદથી કાર દ્વારા આશરે આઠ કલાકનો ખૂબ સરસ રસ્તો
• અમદાવાદથી ટ્રેન દ્વારા વેરાવળ / સોમનાથ આશરે આઠ કલાકનો રસ્તો
• સોમનાથ પહોંચવા સોમનાથ સ્ટેશન સુધીની ટ્રેનમાં સોમનાથ જ ઉતરવું
• અથવા વેરાવળ સ્ટેશનની ટ્રેન મળે તો વેરાવળ ઉતરી સોમનાથ પહોંચવું
• વેરાવળથી સોમનાથ માત્ર 6 કિમી દૂર
• વેરાવળથી સોમનાથ સસ્તા ભાડામાં છકડા / રીક્ષાથી વીસ મિનિટમાં સોમનાથ પહોંચી શકાય
• સોમનાથમાં રહેવા માટે સોમનાથ મંદિરની આસપાસ જ સોમનાથ ટ્રસ્ટ દ્વારા ખૂબ સારી વ્યવસ્થા
• સોમનાથ મંદિરની આસપાસ સોમનાથ ટ્રસ્ટના ઉત્તમ સગવડવાળા ઘણા ગેસ્ટ હાઉસ
• સોમનાથ ટ્રસ્ટ સંચાલિત નોંધપાત્ર ગેસ્ટ હાઉસમાં સાગરદર્શન, લીલાવતી અતિથિ ભવન, માહેશ્વરી અતિથિ ગૃહ વગેરેમાં ખૂબ કિફાયતી દરે એસી / નન-એસી રૂમ ની વ્યવસ્થા
• ઇકોનોમિક રહેવા માટે / ગ્રુપમાં રહેવા માટે સસ્તા રૂમ / ડોર્મિટરીવાળા ગેસ્ટ હાઉસ/ધર્મશાળાઓની સોમનાથ ટ્રસ્ટ દ્વારા વ્યવસ્થા
• સોમનાથ ટ્રસ્ટ સંચાલિત ગેસ્ટ હાઉસમાં કિફાયતી દરે નાસ્તા- ભોજનની સારી વ્યવસ્થા
• સોમનાથ-વેરાવળમાં અન્ય ખાનગી હોટલો / ગેસ્ટ હાઉસ
• સોમનાથમાં લોકલ ફરવા માટે બે દિવસ આપી શકાય તે ઇચ્છનીય
• લોકલ ફરવા છકડા/ રીક્ષા / ટેક્સી મળી જાય
• સોમનાથ મંદિરની મુલાકાતે જાવ ત્યારે નિયમોનું પાલન કરવું
• સોમનાથ મંદિરમાં ચુસ્ત સુરક્ષા હોવાથી જવાબદારીથી વર્તવું
• સોમનાથની મુલાકાત સાથે દીવ / સાસણ ગીર / માધવપુર વગેરે સ્થળો જોડી શકાય

સંબંધિત પોસ્ટ / લેખ:

• Somnath Trip: Everything that you should know
• Somnath Trust : Official Website 
• Gujarat Tourism: Government of Gujarat
• Gujaratindia

રાણકી વાવ (પાટણ)

વિકિપિડિયા પર 

યુનેસ્કોની વેબ સાઈટ પર

This slideshow requires JavaScript.

સ્થળનું નામ:

• રાણકી વાવ / રાણીની વાવ / રાની કી વાવ/ રાણીકી વાવ

સ્થાન:

• પાટણ. જીલ્લો પાટણ. ગુજરાત

પ્રકાર:

• ઐતિહાસિક સ્થળ
• પર્યટન સ્થળ
• સ્થાપત્ય-કલા ધામ
• પ્રાચીન સ્થળ

મહત્ત્વ:

• ઉત્તર ગુજરાતનું પ્રાચીન, ઐતિહાસિક સ્થળ
• યુનેસ્કો (UNESCO, UN) દ્વારા વર્લ્ડ હેરિટેજમાં સ્થાન
• ગુજરાતમાં માત્ર બે યુનેસ્કો પુરસ્કૃત વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ્સ: પહેલી સાઇટ વડોદરા – પાવાગઢ પાસે ચાંપાનેરનો કિલ્લો તથા બીજી સાઇટ પાટણની રાણકી વાવ
• કલા-સ્થાપત્યપ્રેમી પર્યટકો માટે આકર્ષક પ્રવાસ-સ્થળ
• પાટણ વિખ્યાત પટોળા-કામ માટે જગ-મશહૂર. પટોળાની કિંમત રુપિયાએક લાખથી વધુ

વિશેષતાઓ:

• રાણકી વાવ અગિયારમી સદીની પ્રાચીન વાવ (Step-well)
• લોકજીવન સાથે સંલગ્ન સંસ્કૃતિનું ઉત્કૃષ્ટ ઉદાહરણ
• ઉત્તમ સ્થાપત્ય અને વાસ્તુશાસ્ત્રનો લાલિત્યપૂર્ણ શિલ્પકલા સાથે સુભગ સમન્વય
• અનોખું બાંધકામ- સાત મજલા અને 340 થાંભલાઓ
• વાવની દીવાલો પર શૈવ અને વૈષ્ણવ માર્ગનાં અવર્ણનીય શિલ્પો

વર્ણન/ અન્ય વિગતો:

• ઉત્તર ગુજરાતમાં પાટણ શહેરમાં સરસ્વતી નદીને કિનારે રાણકી વાવ (રાણીની વાવ)
• આ વાવનું બાંધકામ પૂર્વ-પશ્ચિમ: પૂર્વમાં પ્રવેશદ્વાર, પશ્ચિમ તરફ જળકુંડ (વાવ)
• લગભગ 40 વર્ષ સુધી ચાલેલ રાણકી વાવનું બાંધકામ
• સ્થાપત્યવિદ્યાની અજાયબી સમી વાવમાં એક પછી એક સાત માળનું બાંધકામ
• વાવની (આશરે) લંબાઈ 68 મીટર, પહોળાઈ 20 મીટર અને ઊંડાઈ 27 મીટર
• અનુપમ કોતરણી ધરાવતા 340 સ્તંભો (થાંભલા)
• શૈવ-વૈષ્ણવ સંપ્રદાય ઉપરાંત અન્ય દેવી-દેવતાઓનાં શિલ્પો
• વિષ્ણુના દસ અવતારો આલેખતું ઉત્તમ શિલ્પકામ
• શિવ, પાર્વતી, વિષ્ણુ, રામ, સૂર્ય, માતા દુર્ગા, ચામુંડા, મહાલક્ષ્મી, કુબેર આદિની મનોહર પ્રતિમાઓ
• અપ્સરાઓ, યોગિનીઓના શિલ્પમાંથી પ્રગટતું અનુપમ દેહલાલિત્ય
• કમનીય કાયા પર સોળ શૃંગાર દર્શાવતાં મોહક નારી-શિલ્પો
• વાવ સાથે સંલગ્ન 30 કિમી લાંબી ગુપ્ત ટનેલ (ભોંયરું) સિધ્ધપુર પહોંચતી હોવાની વાયકા
• આજે આ ટનેલ / સુરંગ પુરાઈ ગઈ છે
• વાવની નજીકમાં જીર્ણ હાલતમાં કિલ્લો તથા સહસ્ત્રલિંગ તળાવ

ઇતિહાસ/ ઐતિહાસિક મહત્ત્વ:

• રાણકી વાવ (રાણીની વાવ) ગુજરાતના સોલંકી યુગની ભેટ
• રાણકી વાવ બંધાવનાર પાટણના રાજા ભીમદેવ પહેલાની પત્ની રાણી ઉદયમતી
• સોલંકી વંશના સ્થાપક મૂળરાજ સોલંકી. તેનો પુત્ર ભીમદેવ પહેલો. ભીમદેવ પહેલાનો પુત્ર કર્ણદેવ. કર્ણદેવનો પુત્ર સિદ્ધરાજ જયસિંહ.
• રાજા ભીમદેવ પહેલાના સમયમાં મહમૂદ ગઝનીની સોમનાથ પર ચઢાઈ. સોમનાથ મંદિરની લૂંટ
• ભીમદેવ પહેલાએ મોઢેરામાં સૂર્ય મંદિર બનાવ્યું
• ભીમદેવ પહેલાના અવસાન પછી તેની રાણી ઉદયમતીએ રાણકી વાવ (રાણીની વાવ) બંધાવી
• રાણકી વાવનું બાંધકામ ઇસ 1022 થી 1062-63 સુધી ચાલ્યું હોવાનો ઉલ્લેખ
• કાળક્રમે વાવ દટાઈ ગઈ અને ભૂલાઈ ગઈ
• 1968માં ભારત સરકારના પુરાતત્ત્વ વિભાગ (આર્કિયોલોજીકલ ડિપાર્ટમેન્ટ) દ્વારા પાટણમાં ઉત્ખનન શરૂ થયું અને 1980માં રાણકી વાવ પૂર્ણ રીતે ખોદી કઢાઈ.

વિશેષ નોંધ:

• રાણકી વાવ અમદાવાદથી રોડ માર્ગે આશરે 140 કિમી દૂર (આશરે બે-અઢી કલાક)
• અમદાવાદ-મહેસાણા 75 કિમી. પાટણ-મહેસાણા આશરે 65 કિમી.
• અમદાવાદથી મહેસાણા થઈ પાટણ જવું (અમદાવાદ-પાલનપુર હાઇવે પર)
• ભારે વરસાદ/ સખત ઉનાળામાં વાવની મુલાકાત ટાળવી. વિન્ટર સિઝન શ્રેષ્ઠ
• વાવ જોવાનો સમય: સવારે આઠ પછી. સાંજે પાંચ/ છ વાગ્યા સુધી
• પ્રવેશ ફી છે. ફોટોગ્રાફી/ કેમેરા/ મુવિ કેમેરા માટે નિયમો જાણી લેવા
• મોટર માર્ગે જવું સારું. અમદાવાદ/ મહેસાણાથી સ્ટેટ ટ્રાંસપોર્ટ બસ સર્વિસ સારી
• પોતાના ફોર-વ્હીલરમાં જવું સલાહભર્યું. રસ્તા સરસ
• પોતાના નાસ્તા-પાણી લઈ જવું ઇચ્છનીય. બેઠકો-બાંકડા સાથે વિશાળ બગીચો.
• રાત્રિ-રોકાણ/ હોટલ/ ફુડ હાલમાં બહુ સારી સગવડ નથી
• સવારે વહેલા રાણકી વાવ વિઝિટ કરી પછી મોઢેરા સૂર્યમંદિર / બહુચરાજી જઈ શકાય

સંબંધિત પોસ્ટ / લેખ:

• http://www.gujarattourism.com/destination/details/6/61

જગદીશ શાહ, Jagdish Shah

• ‘જીવનમાં દંભ એ મોટું પાપ છે.’
• ‘મારા જીવનમાં પુસ્તકો, સિનેમા અને સંતસમાગમે મને ઘડ્યો છે.’
• મારી દીકરીઓ  (તેમની માનસપુત્રીઓ વિશે)
• લગ્ન ( તેમના વિચારો )
• તેમના જીવન વિશે ટૂંક લેખ ( અંગ્રેજીમાં ) 
• –
• –
• –

તેમની આત્મકથાના આ મુખપૃષ્ઠ પર ક્લિક કરો અને પી.ડી.એફ. ફાઈલ ડાઉન લોડ કરી અવશ્ય વાંચો.

---

તેમની આત્મકથામાંથી મળેલાં મોતી….

This slideshow requires JavaScript.

જન્મ

• ૬, મે – ૧૯૩૪, ટાન્ગુ, બ્રહ્મદેશ ( મ્યાંમાર ) વતન – બોડકા, તા.કરજણ , જિ. વડોદરા

અવસાન

• ૨૮, જાન્યુઆરી – ૨૦૧૭, વડોદરા

 

કુટુમ્બ

• માતા – ?  , પિતા – અમૃતલાલ
• પત્ની – મંજુલા ( લગ્ન – જુલાઈ – ૧૯૬૦), પુત્રો  –કપિલ, ભરત
• પુત્રીઓ  – ૧૦૦ થી વધારે માનસ પુત્રીઓ !

શિક્ષણ

• પ્રાથમિક – વડોદરાની મ્યુનિ. શાળાઓમાં
• માધ્યમિક – સયાજી હાઈસ્કૂલ , વડોદરા
• એક વર્ષ  – વડોદરાની સાયન્સ કોલેજમાં
• એક વર્ષ – વેડછી આશ્રમમાં ગ્રામસેવકની તાલીમ અને અધ્યાપન મંદિરમાંથી પી.ટી.સી.
• બે વર્ષ – લોકભારતી – સણોસરામાં સ્નાતક

વ્યવસાય

• ૧૯૫૩ – સાત મહિના એસ.ટી. કોર્પોરેશનમાં જુનિયર ક્લાર્ક.
• આનંદીના મુવાડા પ્રાથમિક શાળામાં નોકરી.
• ગુજરાત સર્વોદય મડળમાં અદના કાર્યકરથી શરૂ કરીને જિલ્લા પ્રમુખ જેવા વિવિધ સ્થાનો પર સમાજોપયોગી કામગીરી
• ‘ભૂમિપુત્ર’ દૈનિકમાં ખબરપત્રી અને કોલમ લેખકથી શરૂ કરીને તંત્રી સુધી

તેમના વિશે વિશેષ

• બીજાં નામો – જમનાદાસ, જનક . પણ બાળમંદિરમાં જાતે ‘જગદીશ’નામ લખાવી આવેલા!
• પિતા ટાંગુ, મ્યાંમાર માં ઈલેક્ટ્રિક સપ્લાય કમ્પનીમાં જનરલ મેનેજર હતા. આથી એમના સમાજમાં રંગૂનવાળા તરીકે ઓળખાતા
• ૧૯૩૭ થી ૧૯૪૫ – મ્યાંમાર છોડી વડોદરાની પોળોમાં ભાડાનાં મકાનોમાં વસવાટ
• બાળપણમાં સોનાની વિંટી પહેરવા બાબતની યાદના પ્રતાપે આખી જિંદગી સોનાનાં ઘરેણાં તરફ અરૂચિ.
• શાળાના દોસ્ત સાદત અલી સાથેની દોસ્તીના પ્રતાપે હિંદુ –મુસ્લીમ એકતાના સંસ્કાર બાળપણથી મજબૂત થયા.
• પાંચ છ વર્ષના હતા ત્યારથી જ આભડછેટ પસંદ નહોતા કરતા. આ મુક્તિ માટે માબાપે આપેલ સંસ્કારનો હમ્મેશ આભાર માનતા. જીવન ભર કોઈ પણ જાતના આભડછેટથી દૂર રહેતા.
• બાળમંદિરમાં હતા ત્યારથી જ વાંચનમાં રસ. ચોથા ધોરણમાં જાતે જઈને બાળપુસ્તકાલયમાં સભ્ય બની ગયેલા. વ્યાયામ અને કસરતમાં પણ એટલો જ રસ હતો. થોરાટ વ્યાયામ શાળામાં નિયમિત જતા.
• ૧૯૪૨ – સ્વતંત્રતાની ચળવળના પ્રતાપે કોન્ગ્રેસ સેવાદળમાં જોડાયેલા
• હાઈસ્કૂલમાં વિદ્યાર્થી સંઘમાં નેતાગીરીની તાલીમ – ૧૧મા ધોરણમાં જનરલ સેક્રેટરી ( મહામંત્રી) તરીકે પણ ચૂંટાયેલા.વડોદરા વિદ્યાર્થી મિત્ર મડળની કારોબારીમાં પણ સ્વ. રામલાલ પરીખની દોરવણી હેઠળ કામ કરેલું.
• તેમની આત્મકથામાં કિશોરકાળના  પોતાના દોષો પણ વર્ણવ્યા છે.
• ૧૯૪૫ની સાલથી રોજનિશી લખવાની ટેવ પડી હતી – તે છેક ૨૦૧૨ની સાલ સુધી ચાલુ રહી.
• અખિલ ગુજરાત વિદ્યાર્થી કોંગ્રેસના નેજા હેઠળ વેકેશનમાં શ્રમ શિબિરોમાં પણ જોડાતા. એમની આત્મકથામાં ગુંદી આશ્રમના નવલભાઈ શાહ સાથે શ્રમ કર્યાનો અનુભવ ખાસ વાંચવા જેવો છે.
• આવી જ એક શિબિરમાં નારાયણ દેસાઈને સાંભળીને ભૂદાન કાર્યક્રમમાં રસ પડેલો. આ બીજ આગળ ઉપર એમને વિનોબા આશ્રમના સંચાલક બનવા સુધી લઈ ગયો.
• ૧૮, ઓગસ્ટ -૧૯૫૩ – દેશસેવા માટે. ઘર છોડ્યું, અને પાદરા તાલુકામાં બબલભાઈની ભૂદાનયાત્રામાં જોડાયા. એ વખતની ડાયરીમાં લખેલા નિર્ધાર …
• બબલભાઈની સલાહથી રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ આપતી સંસ્થામાં જોડાવાનું નક્કી કર્યું.  ઘણા મનોમંથન અને વિકલ્પોનો અભ્યાસ કરી જૂન માસમાં નવી તરાહના અભ્યાસમાં જોડાતાં પહેલાં નડિયાદમાં ૭૫ રૂપિયાના પગારથી જુનિયર ક્લાર્કની નોકરીમાં જોડાયા. તપસ્યામય જીવનનો આરંભ.
• ૧૯૫૪- ૧૯૫૫ ‘નઈ તાલીમ’ સંસ્થાની સ્કોલરશીપ પર   ‘વેડછી’ આશ્રમમાં જુગતરામ દવે સાથે જોડાયા. તાપસ જીવન ગાળી, સેવાકાર્યની પાયાની તાલીમ લીધી.
• ૧૯૫૫થી – ૧૯૫૭  આનંદીના મુવાડા ગામમાં પહેલા બીજા ધોરણના શિક્ષક તરીકે કામ શરૂ કર્યું. પછાત વસ્તીમાં કોઈને ભણવામાં રસ ન હતો. પણ તેમની મહેનત, પ્રેમ અને લગાવથી એક જ વર્ષમાં એટલાં બધાં વિદ્યાર્થીઓ આવતા થઈ ગયા કે, સરકારી નિયમો મુજબ ચાર શિક્ષકો  મંજૂર થયા અને તેઓ આચાર્ય બની ગયા. બીજા વર્ષે પાંચ શિક્ષકો અને પાંચમું ધોરણ શરૂ !
• ત્રીજા વર્ષથી માત્ર બારૈયા કોમનાં બાળકો જ ભણવા આવતાં , તેની જગ્યાએ અછૂત ગણાતા વણકર અને ભંગી બાળકો પણ ભણવા આવવા લાગ્યા.
• ગરીબ વસ્તીના બાળકોની પાયાની જરૂરિયાતો માટે પોતાના પગારની બચતમાંથી બાળકોને મદદ કરતા !
• આચાર્ય તરીકે ‘નઈ તાલીમ’ ના શિક્ષણના પ્રયોગો શરૂ. કદી તાડના ઝાડ પર ચઢ્યા ન હતા, પણ એ સાહસ પણ છોકરાંઓ માટે કર્યું અને તેમને તાડફળી ખવડાવી !
• સાથે સાથે ગામલોકોમાં પણ કુટેવોમાં સુધારા માટે ગ્રામસેવક તરીકે પ્રદાન. ગામવાસીઓની  અપ્રતીમ ચાહના મેળવી.
• ૧૯૫૬ ના અંતમાં કોન્ગ્રેસ સેવાદળ તરફથી ભારતનાં વિકાસ કામો જોવા માટેની અખિલ ભારત સ્પેશિયલ ટ્રેનમાં અન્ય સેવકો સાથે ભારત યાત્રા
• ૧૯૫૭ – શાળા છોડી અને ભૂદાન કાર્યની તાલીમ દરમિયાન નારાયણ દેસાઈએ યોજેલી, ભૂમિદાન માટે લોકોમાં જાગૃતિ આણવા વલસાડથી પાલનપુર નગરયાત્રામાં જોડાયા.
• ૧૯૫૮ – વિનોબા ભાવેની ચાર મહિનાની ગુજરાતમાં ભૂદાન યાત્રા પહેલાં અને દરમિયાન વ્યવસ્થા માટે સખત પરિશ્રમ
• ૧૯૬૦ – ગાંધી વાદી વિચારસરણી વાળા અને સાદા જીવનના આગ્રહી કુટુમ્બની દીકરી મંજુલાબેન સાથે લગ્ન
• પોતાને પુત્રી હોય તેવી બહુ ઇચ્છા હોવા છતાં, દીકરી ન જન્મી અને બે સંતાનથી વધારે ન હોવાં જોઈએ તેવો નિર્ધાર કર્યો હોવાના કારણે અનેક મહિલાઓને દીકરી જેવો પ્રેમ , સંબંધ અને તેમના જીવનમાં મદદ
• ૧૯૬૦ સુધી – આનંદીના મુવાડા તરફથી મળતી મહિને ૩૦/- રૂ.ની મદદ માત્રથી સ્વૈચ્છિક  ગરીબી વેઠી ભૂદાન કાર્ય. ઘેર પિતાની પરિસ્થિતિ બગડતાં નારાયણ દેસાઈએ મહિને ૮૦/- રૂ.ની મદદ આપી. લગ્ન પછી, આનંદીના મુવાડા ગામે ‘કૈલાસ આશ્રમ’માં ગ્રામસેવક તરીકે. પણ અવારનવાર   દેશના વિવિધ ભાગોમાં વિનોબા સાથે પદયાત્રામાં – મુખ્ય કામ ખબરપત્રીનું.
• ૧૯૬૩ – ટીબીની બિમારીમાં સપડાયા. વડનગરના સેનેટેરિયમમાં સારવાર લીધી. વિનોબાજીની સૂચનાથી સતત મંત્રજાપનો પ્રયોગ કર્યો અને છ મહિનાની જગ્યાએ ત્રણેક મહિને ટીબીની બિમારી દૂર થઈ.
• બે વર્ષ – લોકભારતી, સણોસરામાં અભ્યાસ કરી સ્નાતક બન્યા.
• ગુજરાત સર્વોદય મંડળમાં અઢાર વર્ષ  વિવિધ પ્રકારની, સમાજ ઉદ્ધારની કામગીરી. ‘ભૂમિપુત્ર’ માં પણ સતત પ્રદાન.
• સાવલીના સંત, વિમલાતાઈ વિ. સાથેના તેમના અનુભવો ન માની શકીએ તેવા અદભૂત છે. તેમના સુધારાવાદી વલણ અને સાચા સંતો માટેનો આ આદર – એમ વિરોધાભાસી હકિકતો તેમના મુક્ત મનની સાક્ષી પૂરે છે.
• ૧૯૭૭ – ઇન્દિરા ગાંધીએ લાદેલી કટોકટી દરમિયાન સર્વોદયનું કામ કરવા માટે એક મહિનો જેલવાસ.
• જયપ્રકાશ નારાયણની ગુજરાતની મુલાકાત દરમિયાન એમની સાથે અંગત સમ્પર્ક થયો હતો.
• ૧૯૭૮ – વડોદરા નિસગોપચાર કેન્દ્રની શરૂઆત. તેમના સર્વોદય કામની શાખને કારણે સરકારી ગ્રાન્ટ વીસ મળતી રહેલી. છેલ્લા તેર વર્ષથી ડોક્ટર થયેલો તેમનો દીકરો ભરત, એલોપથી છોડીને અને આયુર્વેદનો અભ્યાસ કરીને,  મુખ્ય ચિકિતસક તરીકેની જવાબદારી સંભાળે છે. તેમનો બીજો દીકરો કપિલ પણ ત્યાં સજીવ ખેતીનું કામ સંભાળે છે. બન્ને દીકરાએ આશ્રમને જ રહેઠાણ બનાવ્યું છે.
• વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસ કરીને, ‘મીઠામાં આયોડિન ભેળવવું જ જોઈએ.’  – એ કાયદાનો વિરોધ કરેલો, અને તે દૂર કરવા આંદોલન પણ ચલાવેલું.
• ૧૯૯૨ – બાબરી મસ્જિદ ધ્વંસ પછી થયેલાં તોફાનો દરમિયાન શાંતિ સ્થાપવા માટે છ દિવસના ઉપવાસ.
• ૨૦૦૨ – ગોધરા ટ્રેન હત્યાકાંડ પછી શાંતિ સ્થાપવાના કામમાં, સ્થળો પર જઈને, મોટું જોખમ વહોરી, સક્રીય કામગીરી.
• ભૂમિપુત્ર માં દસકાંઓ સુધી ખબરપત્રી થી માંડીને તંત્રી પદ સુધીની કામગીરી . ‘સંતને પગલે ‘ ,– વિનોબાજીની ભૂદાન યાત્રા અંગે ભૂમિપુત્રમાં ડાયરી –કોલમ , ‘સમાચારને સથવારે’ દૈનિક કોલમ
• શિવામ્બુ ચિકિત્સામાં બહુ જ વિશ્વાસ હતો અને તેના પ્રચાર માટે ઘણી શિબિરો યોજેલી. ‘શિવામ્બુ’ માસિકની સ્થાપના
• આખું જીવન – કોઈ જાતની બચત ન કરવાના સંકલ્પ સાથે ગાળી. પોતાની ટીબીની બિમારી, દીકરા કપિલની માંદગી,  વિ. ના વિના ખર્ચે ડોક્ટરોએ સારવાર કરી દીધી. તે જ રીતે દીકરાઓના ઉચ્ચ શિક્ષણના ખર્ચ માટે સમભાવી મિત્રોની મદદ હમ્મેશ મળતી રહી હતી.
• ૧૯૮૮ પછી – દીકરો ‘ગ્રામ ભારતી’માં કમાતો થયો પછી, ભૂમિપુત્ર અને સર્વોદત મંડળમાં વિના વેતને, સતત પ્રદાન
• સમાજ સેવાના કોઈ પણ કામનો સંકલ્પ કરે પછી ગેબી રીતે નાણાંકીય સગવડો થઈ જતી.
• આડત્રીસ વર્ષથી વડોદરા નજીકના વિનોબા આશ્રમમાં જ રહેતા હતા.

રચનાઓ

• સમાજને ઉપયોગી  પુસ્તિકાઓ – બસની મુસાફરી, રેલગાડીની મુસાફરી, ભીખનું હાંલ્લું, ગુજરાતના વનવાસીઓ, સ્વમૂત્ર ચિકિત્સા, શિવામ્બુ ચિકિત્સા
• સંકલન – અંતકડી, સંસ્કાર ગીતો
• સમાચાર લક્ષી વિચારો – સમાચારને સથવારે

સન્માન

• ગાંધી શાંતિ પ્રતિષ્ઠાન તરફથી પ્રણવાનંદ સ્વામી પુરસ્કાર

સાભાર

• શ્રી. ઉત્તમ ગજ્જર