કનૈયાલાલ મુન્શી, Kanaiyalal Munshi

“કીર્તિદેવનો મુંજાલ સાથે મેળાપ.”

– ગુજરાતનો નાથ

# જીવનઝાંખી   – 1-   :  -2-

•  અમારા ધીરજકાકા

_____________________________

જન્મ 

30 ડિસેમ્બર – 1887 ;   ભરુચ

અવસાન

8 ફેબ્રુઆરી – 1971 ; મુંબાઇ

કુટુમ્બ

• માતા  –   તાપીબા ; પિતા   –   માણેકલાલ ; બહેનો  –   છ બહેનો
• પત્ની –    1) અતિલક્ષ્મી- 1900  2) લીલાવતી- 1926

અભ્યાસ

• 1901 – મેટ્રિક , ભરુચ
• 1907 – બી.એ., વડોદરા
• 1910 – એલ.એલ.બી. ,મુંબાઇ

વ્યવસાય

• 1913 –  મુંબાઇમાં વકીલાત
• 1945 – મુંબાઇમાં જીવન વીમા કંપનીમાં નિયામક

જીવન ઝરમર

• 1904– ભરુચમાં મફત પુસ્તકાલય ની સ્થાપના

• 1912 – ‘ભાર્ગવ’ માસિકની સ્થાપના

• 1915-20’ હોમરુલ લીગ’ ના મંત્રી

• 1915– ગાંધીજી આફ્રિકાથી પાછા આવ્યા તેમને આવકારવા સંમેલન  યોજ્યું

• અલારખીયાના ‘વીસમી સદી’ માસિકમાં પ્રસિધ્ધ ધારાવાહિક નવલકથાઓ લખતા.

• 1922– ‘ગુજરાત’ માસિક નું પ્રકાશન

• 1925– મુંબાઇ ધારાસભામાં ચુંટાયા

• 1926– ગુજરાત સાહ્ત્ય પરિષદના બંધારણના ઘડવૈયા

• 1930– ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસમાં પ્રવેશ

• 1930-32 – સ્વાતંત્ર્ય સંગ્રામમાં ભાગ માટે જેલવાસ

• 1933– કોંગ્રેસના બંધારણનું ઘડતર

• 1937-39 – મુંબાઇ રાજ્યમાં ગૃહપ્રધાન

• 1938– ભારતીય વિદ્યા ભવનની સ્થાપના

• 1938– કરાંચીમાં ગુજરાતી સાહિત્ય પરિશદના પ્રમુખ

• 1942-1946–  ગાંધીજી સાથે મતભેદ  અને કોંગ્રેસ ત્યાગ અને પુનઃ પ્રવેશ

• 1946– ઉદયપુરમાં અખિલ ભારત હિન્દી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ

• 1948– સોમનાથ મંદીરનો જિર્ણોદ્ધાર

• 1948– હૈદ્રાબાદના ભારતમાં વિલીનીકરણમાં મહત્વની ભૂમિકા

• 1948– ભારતનું બંધારણ ઘડવા રચાયેલી સમિતિમાં સભ્ય

• 1952-57  ઉત્તર પ્રદેશના રાજ્યપાલ

• 1957– રાજાજી સાથે સ્વતંત્ર પક્ષમાં ઉપપ્રમુખ

• 1954– વિશ્વ સંસ્કૃત પરિષદની સ્થાપના અને પ્રમુખ

• 1959   – ‘સમર્પણ’ માસિકનો પ્રારંભ

• 1960– રાજકારણમાંથી નિવૃત્ત

રચનાઓ   –    નવલકથા- 16; નવલિકા સંગ્રહ- 1; નાટકો-13 ; આત્મકથા-3; ચરિત્ર – 2  

• નવલકથા  – કૃષ્ણાવતાર ભાગ 1- 7 ; પાટણની પ્રભુતા, ગુજરાતનો નાથ,રાજાધિરાજ, ભગવાન પરશુરામ, લોપાનુદ્રા, તપસ્વિની, ભગ્નપાદુકા વિ.
• નાટક– કાકાની શશી- વિ.
• આત્મકથા– અડધે રસ્તે, સીધાં ચઢાણ

સન્માન

દેશની પાંચ યુનિ. તરફથી ડી.લિટ. ની માનદ પદવી

સાભાર 

 ગુર્જર સાહિત્ય ભવન – અમૃતપર્વ યોજના