મણિલાલ દ્વિવેદી

“ કંઇ લાખો નીરાશામાં, અમર આશા છુપાઇ છે.

ખફા ખંજર સનમનામાં , રહમ ઊંડી લપાઇ છે.”

– આત્મનિમજ્જન

______________________________

ઉપનામ

• અભેદ માર્ગ પ્રવાસી

જન્મ

• 26-9-1858 ; નડિયાદ

અવસાન

• 1-10-1898 – નડિયાદ

કુટુમ્બ

• માતા – મણિલતા : પિતા – નભુભાઇ : ભાઇઓ – ઓચ્છવલાલ, રમણલાલ્મ હરીશ, ચિમનલાલ
• પત્ની – મહાલક્ષ્મી  ઉર્ફે ફૂલી

અભ્યાસ

• મેટ્રિક – નડિયાદ
• કોલેજ – મુંબાઇ

વ્યવસાય

• નડિયાદ, ભાવનગર માં અધ્યાપન,
• વડોદરામાં કેળવણી ખાતામાં પ્રાચ્યવિદ્યા વિભાગમાં નોકરી
• સાહિત્યિક કામગીરી

પ્રદાન

• ગુજરાતી, સંસ્કૃત અને અંગ્રેજીમાં ઘણા ક્ષેત્રોમાં સાહિત્ય સર્જન,
• ભારતીય સંસ્કાર અને સંસ્કૃતિના ઊંડા અભ્યાસી
• ગદ્ય, ગઝલ અને ઊર્મિકાવ્ય પ્રકારમાં નોંધપાત્ર પ્રદાન
• નર્મદ પછીના સાક્ષરયુગના આદ્ય સાહિત્યકાર

મૂખ્ય કૃતિઓ

• નાટકો– કાન્તા , નૃસિંહાવતાર
• કવિતા – આત્મનિમજ્જન
• નિબંધસંગ્રહ – નારી પ્રતિષ્ઠા, બાલ વિલાસ, સુદર્શન ગદ્યાવલિ, પ્રાણ વિનિમય, સિધ્ધાંતસાર
• અનુવાદ– માલતી માધવ, ઉત્તર રામચરિત
• નવલકથા– ગુલાબસિંહ
• સમગ્ર સાહિત્ય – ડો. ધીરુભાઇ ઠાકર દ્વારા સંપદિત

સાભાર

• ગુર્જર સાહિત્ય ભવન – અમૃતપર્વ યોજના