જમશેદજી ટાટા

“Freedom without the strength to support it and, if need be, defend it, would be a cruel delusion. And the strength to defend freedom can itself only come from widespread industrialisation and the infusion of modern science and technology into the country’s economic life.”

 #   જીવન ઝરમર  – 1 –   :    – 2 –

_______________________

નામ

જમશેદજી નસરવાનજી ટાટા

ઉપનામ

ભારતીય ઉદ્યોગના પિતા  

જન્મ

3 માર્ચ –  1839 , નવસારી

અવસાન

19 મે –   1904 , Bad Nauheim, Germany

કુટુમ્બ

• માતા –  જીવનબાઇ ; પિતા – નસરવાનજી
• પત્ની – હીરાબાઇ ; પુત્ર – દોરાબજી

અભ્યાસ

• પ્રાથમિક , માધ્યમિક – નવસારી
• 1858 – એલ્ફીન્સ્ટન કોલેજ મુંબાઇમાંથી બી.એ.

વ્યવસાય

શરુઆતમાં વેપારી અને પછી ઉદ્યોગપતિ 

   I.I.Sc. – Banglore 

  TISCO -Jamshedpur   

  Taj Hotel – Mumbai

જીવન ઝરમર

• 14 વર્ષની ઉમ્મરે પિતા સાથે રહેવા મુંબાઇ ગયા
• 1868 સુધી – પિતાની પેઢીમાં કામ, પછી 21,000 રૂ. ની મુડીથી પોતાની ટ્રેડીંગ કંપની સ્થાપી
• 1869 – ચીંચપોકલીમાં એક જુની ઓઇલ મીલ લઇ તેમાં અલેક્ઝાન્ડર નામની કાપડની મીલ સ્થાપી 
• 1874 – બે જ વરસ પછી મીલ સારા નફે વેચી નાગપુરમાં તદ્દન નવી મીલ સ્થાપી; 1877 માં તેનું નામ ક્વીન વિક્ટોરીયાના નામ પરથી એમ્પ્રેસ મીલ રાખ્યું  
• જીવનના ત્રણ સ્વપ્ન – પોતાનું સ્ટીલનું કારખાનું, વિશ્વકક્ષાની વૈજ્ઞાનિકોને તૈયાર કરતી સંસ્થા, અને પોતાનો હાઇડ્રો-ઇલેક્ટ્રિક પ્લાન્ટ ; ત્રણે માટે અથાગ પ્રયત્નો કર્યા પણ પોતાના જીવનમાં તે સ્વપ્ન સાકાર થતું જોઇ શકે તે પહેલાં જર્મનીમાં અવસાન પામ્યા.
• ટાતા આયર્ન એન્ડ સ્ટીલ પ્લાન્ટ- જમશેદપુર, ઇન્ડીયન ઇન્સ્ટીટ્યુટ ઓફ સાયંસ – બેન્ગ્લોર, અને ટાટા પાવર કમ્પનીનો ખોપોલી પ્લાન્ટ તેમના સ્વપ્ન સર્જનો, જે તેમના મરણ બાદ સાકાર થયા
• તેમનું ચોથું સ્વપ્ન – દુનિયાની શ્રેષ્ઠ કક્ષાની હોટલ , જેમાં પરદેશથી આવતા લોકો સારી રીતે રહી શકે  તે મુંબાઇ માં કોલાબા ખાતેની તાજમહાલ હોટલ 1903 માં તે જમાનામાં માતબર   કહી શકાય તેવા 4.21 કરોડ રુપિયાના રોકાણથી ચાલુ કરી; મુંબાઇનું પહેલું વિજળી સાથેનું મકાન
• પ્રબળ રાષ્ટ્રવાદી, દાદાભાઇ નવરોજી અને ફિરોઝશાહ મહેતા સાથે સતત સંપર્કમાં
• તેમની માન્યતા પ્રમાણે આર્થિક પગભરતા વગરનું સ્વરાજ્ય અર્થહીન
• જ્યારે કોઇ પણ કામદારોને લગતા કાયદા ન  હતા ત્યારે પણ પહેલેથી જ કામદારો પ્રત્યે અપાર સ્નેહ અને કૂણી લાગણી રાખનાર ઉદ્યોગપતિ; જમશેદપુર નું નગર કેવી સુવિધા વાળું હોવું જોઇએ તેની પૂર્વ કલ્પના તેમણે કરેલી હતી.
• તેમના જમાના કરતાં જોજનો આગળ, જ્યારે ભારતમાં મોટી કમ્પનીઓ મેનેજિંગ એજન્સીઓથી ચાલતી ત્યારે યુરોપની પધ્ધતિ પ્રમાણે મેનેજિંગ બોર્ડ એમ્પ્રેસ મીલના વહીવટમાં દાખલ કર્યું હતું
• પાછલી જિંદગીમાં મોટાભાગે પેરીસમાં રહ્યા