વેણીભાઇ પુરોહિત, Venibhai Purohit

“સાંવરિયા, કાહે હોત નઠોર?
ઠાકુર, મૈં ઠૂમરી હું તેરી,
કજરી હું ચિતચોર.
સાંવરિયા, કાહે હોત નઠોર?”

“ચકલામાં ચેતીને ચાલો નવાઇલાલ ! ”

“જીવનના મુસાફર શોધે છે રસ્તામાં ઉતારો શા માટે?
મુજ પ્યારની રંગત ઝંખે છે એનો અણસારો શા માટે?”

“તારી આંખનો અફીણી, તારા બોલનો બંધાણી.
તારા રૂપની પૂનમનો પાગલ એકલો.”    – સંગીત : દિલીપ ધોળકીયા, સોલી કાપડીયા વિ. વિ. …..  સાંભળો !

” હજી આ કોકરવરણો તડકો છે, સાંજ તો પડવા દો.” – સંગીત : ચંદુ મટ્ટાણી   …..  સાંભળો !

” થાકે ન થાકે છતાંયે હો માનવી , ન લેજે વિસામો. ” – ગાંધીજીને પ્રિય ગીત

# રચનાઓ – 1 – : – 2 – : – 3 – : – 4 – 

__________________________________________

ઉપનામ

• અખા ભગત

જન્મ

• 1 – ફેબ્રુઆરી, 1916 ; જામખંભાળીયા

અવસાન

• 3 – જાન્યુઆરી, 1980 ; મુંબાઇ

અભ્યાસ

• પ્રાથમિક – મુંબાઇ ; માધ્યમિક – જામખંભાળીયા

વ્યવસાય

• પત્રકાર

જીવનઝરમર

• મુંબાઇમાં ‘બે ઘડી મોજ’ દૈનિકમાં જોડાયેલા
• 1939 – 42 અમદાવાદમાં પ્રભાત, ભારતીય સાહિત્ય સંઘ અને સસ્તું સાહિત્ય સાથે પ્રૂફ રીડર તરીકે કામ
• 1942 – સ્વાતંત્ર્ય ચળવળમાં જેલવાસ
• 1949 થી આમરણ – મુંબાઇમાં જન્મભૂમિ સાથે
• ઉપનામથી પદ્યમાં કટાક્ષ કટાર ચલાવેલી
• કાવ્યોના આસ્વાદો અને ચલચિત્રોના અવલોકન કર્યા
• ઉમાશંકર જોશી તેમને ‘ બંદો બદામી’ કહેતા
• બાલમુકુંદ દવે તેમના ખાસ મિત્ર
• ગુજરાતી ચલચિત્ર ‘કંકુ’ ના બધા ગીતો તેમના લખેલા છે.

મુખ્ય રચનાઓ

• કવિતા – સિંજારવ, ગુલઝારે શાયરી, દીપ્તિ, આચમન, સહવાસ – બાલમુકુંદ દવે સાથેનો સંયુક્ત કાવ્ય સંગ્રહ
• વાર્તાસંગ્રહ  – અત્તરના દીવા, વાંસનું વન, સેતુ
• સંપાદન – કાવ્યપ્રયાગ

લાક્ષણિકતાઓ

• રંગદર્શી અને વ્યંગ- વિનોદવાળી રચનાઓ
• સંગીતની સૂઝ વાળા કવિ
• ગીતો અને ગઝલોમાં શબ્દ અને લયનું માધુર્ય અને ભાવની સચ્ચાઇ અને કલ્પનાની ચારુતા પ્રગટ થયેલી છે.

સાભાર

• ગૂર્જર કાવ્ય વૈભવ – અમૃતપર્વ યોજના

વધુ વાંચો

• વિકીપીડીયા પર