મધુસુદન પારેખ, Madhusudan Parekh

પ્રેમનો માર્ગ એ જ ઉત્તમ માર્ગ છે.”
પ્રેરક અવતરણ

“ શકરાભાઇથી શેક્ સ્પિયર સુધીની છલ્લાંગ “ – રાધેશ્યામ શર્મા

‘હું શાણી અને શકરાભાઇ’  – એક લેખ

_____________________________________________________________________

સમ્પર્ક     એ-3, લિંકન એપા. , મણિનગર, અમદાવાદ – 380 008

ઉપનામ

• પ્રિયદર્શી, કીમિયાગર , વક્રદર્શી  

જન્મ

• 14 – જુલાઇ, 1923 ; અમદાવાદ
• મૂળ વતન – સુરત

કુટુમ્બ

• માતા – જડાવબા ; પિતા – હીરાલાલ
• પત્ની – કુસુમ ( લગ્ન – 1949) ; પુત્ર – અશોક (ડોક્ટર) , એક પુત્રી

અભ્યાસ

• 1939 – અમદાવાદની પ્રોપ્રાયટરી હાઇસ્કૂલમાંથી મેટ્રિક
• 1945 – બી.એ. ( ઇતિહાસ અને અર્થશાસ્ત્ર સાથે) મુંબાઇ યુનિ.
• 1952 – એમ.એ. ( ગુજરાતી અને સંસ્કૃત સાથે) , ગુજરાત યુનિ.
• 1958 –  પી.એચ.ડી , ગુજરાત યુનિ.

વ્યવસાય

• 1945 -55  ભારતી વિદ્યાલય , અમદાવાદમાં શિક્ષક
• 1955- 1983 અધ્યાપક – એચ.કે. આર્ટ્સ કોલેજ, અમદાવાદ

 

જીવન ઝરમર

• તેમના પિતા  પણ સાહિત્યકાર અને ગુજરાત વિદ્યાસભાના મંત્રી હતા. ગુજરાતી સાહિત્યને પ્રોત્સાહન અને લોકભોગ્ય બનાવવાના પ્રયત્નો એ તેમનું મોટું પ્રદાન હતું ; ‘ અર્વાચીન ગુજરાતનું રેખાદર્શન ‘ અને ‘ ગ્રંથ અને ગ્રંથકાર ‘ – નવ ભાગ તેમના વિશિષ્ટ સર્જનો
• ‘ગુજરાતી નવલકથા સાહિત્યમાં પારસીઓનો ફાળો’ વિષય ઉપર મહાનિબંધ લખી પી.એચ.ડી. થયા
• ‘હું, શાણી ને શકરાભાઇ’ નામની બહુજ જાણીતી અને મધ્યમ વર્ગના પરિવારોની જીવનકહાણીનું હાસ્ય ભરપૂર આલેખન કરતી , રવિવારીય કટારના લેખક
• ‘કુમાર’ માસિકમાં ‘અંગ્રેજી સાહિત્યનું આચમન’ શ્રેણીના લેખક
• પ્રથમ મૌલિક કૃતિ – નાટ્યકુસુમો
• પહેલી કૃતિ ‘અખંડ આનંદ’માં પ્રસિધ્ધ થઇ હતી.
• હાસ્ય લેખક વિનોદ ભટ્ટ તેમના વિદ્યાર્થી અને ચાહક
• આકાશવાણી પર અનેક કાર્યક્રમો આપેલા છે.
• 1961 થી –  સામાયિક ‘બુધ્ધિપ્રકાશ’ના તંત્રી
• 1974 થી – ગુજરાત સાહિત્ય સભાના મંત્રી
• 1983 થી –  નિવૃત્ત

મૂખ્ય રચનાઓ    – 25 પુસ્તકો

• વાર્તા – હું, શાણી ને શકરાભાઇ’, સૂડી સોપારી, રવિવારની સવાર,હું, રાધા અને રાયજી, આપણે બધા, વિનોદાયન, પેથાભાઇ પુરાણ,  શેક્ સ્પિયરની નાટ્યકથાઓ, સંસ્કૃત સાહિત્યની નાટ્યકથાઓ,
• નાટકો –  નાટ્યકુસુમો, પ્રિયદર્શીનાં પ્રહસનો
• બાળસાહિત્ય – શામળ ભટ્ટની વાર્તાઓ, વૈતાલપચ્ચીસી, સિંહાસન બત્રીસી, બુધિયાનાં પરાક્રમો, અડવાનાં પરાક્રમો, મૂરખરાજ, ખાટી મીઠી વાતો ડાકુની દીકરી, બાર પૂતળીની વાતો
• વિવેચન/ સંશોધન –   અંગ્રેજી સાહિત્યનું આચમન, આવિર્ભાવ, દલપતરામ, ગુજરાત સાહિત્યસભાની કાર્યવાહી, ક.મા.મુન્શી – સાહિત્ય જીવન અને પ્રતિભા , અર્વાચીન ગુજરાતનું રેખાદર્શન, હિન્દુસ્તાન મધ્યેનું એક ઝૂંપડું
• અનુવાદ – અમેરિકન સમાજ, હેંરી જેમ્સની વાર્તાઓ

સન્માન

• કુમાર પારિતોષિક
• જ્યોતીન્દ્ર દવે પારિતોષિક
• ગુજરાત સરકારના પાંચ પુરસ્કાર

સાભાર

• સાક્ષરનો સાક્ષાત્કાર – રાધેશ્યામ શર્મા, રન્નાદે પ્રકાશન
• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ – ખંડ – 2