યશવન્ત ત્રિવેદી, Yashwant Trivedi

પ્રેરક અવતરણ

“જેમ ડુંગળીનાં ફોતરાં ઉતારતાં ઉતારતાં કેવળ છોંતરાં જ રહે ને કાંઈ સાર નીકળે નહીં; તે જ પ્રમાણે વિચાર કરતાં ‘હું’ જેવી કોઈ ચીજ મળશે નહીં. બાકી જે રહે તે જ આત્મ – ચૈતન્ય.”
– રામકૃષ્ણ પરમહંસ

“તલવારના ઘા પર ઘા કર્યે જાઓ દોસ્તો!
હું ટટ્ટાર ઊભો છું, પાણીના સ્તંભની જેમ.”

” મને થયેલ અન્યાય માટે
આખું બ્રહ્માંડ સાંભળે એટલી મોટી મેં ચીસ પાડી હોત.
પણ તો મારી કવિતા નષ્ટ થઈ જાત.”

“ ફુલોની પાંડુલિપિ સવારની સાડી પર ભરતકામ કરી રહી છે.
વરસાદથી ભીંજાયેલી પાંખો પસવારીને
પંખીઓ નિતાંતને કોઈ શુભ સંદેશ આપી રહ્યાં છે.”
– એક ગદ્ય કાવ્ય

“ દુનિયાનો કોઈપણ મુકદ્દમો ચાલે છે ત્યારે બહારના અને અંદરના યશવંત વચ્ચે જ ચાલે છે.”
– પ્રો. અમૃત ઉપાધ્યાય

# એક રચના

____________________________________________________________

સમ્પર્ક      2-એ, વાટિકા, બાપ્ટિસ્ટા રોડ; વિલે-પાર્લે( પશ્ચિમ) , મુંબાઈ- 400 056

જન્મ

• 16, સપ્ટેમ્બર- 1934; પાલીતાણા
• વતન – મહુવા

કુટુમ્બ

• માતા– રંભાબેન; પિતા– રામશંકર
• પત્ની– જ્યોત્સ્ના( લગ્ન- 1960, મુંબાઈ) ; સંતાન – એક પુત્ર, બે પુત્રી

અભ્યાસ

• 1956 – અર્થશાસ્ત્ર / આંકડાશાસ્ત્ર સાથે બી.એ.
• 1965 – ગુજરાતી સાથે એમ.એ.
• 1979 – પી,એચ.ડી.

વ્યવસાય

• મુંબાઈ યુનિ. ના ગુજરાતી વિભાગના અધ્યક્ષ

જીવનઝરમર

• પ્રેરણામૂર્તિ – પરમાત્માનું નારીસ્વરૂપ
• ‘બોદલેર’ ઉપર પી.એચ.ડી. કરેલું છે.
• પ્રથમ મૌલિક, પ્રકાશિત કૃતિ –‘ એ સૂરજ ઊગે’ વાર્તા
• અનેક વાર આકાશવાણી પર કાર્યક્ર્મો આપ્યા છે.
• પાઠપૂજા, ક્રિયાકાંડમાં, વર્ણાશ્રમમાં માનતા નથી.
• માનવધર્મ કરતાં કશું જ ઓછું અસ્વીકાર્ય.
• ન્યાય અને સત્ય માટે ઊભા રહેવાની પ્રતિબદ્ધતા; પ્રતિબદ્ધતા વિષે 80 પાનાંનો લેખ અને 50 જેટલાં કાવ્યો લખેલાં છે.
• ઈશ્વરમાં શ્રદ્ધા ધરાવે છે.\
• યુરોપ, અમેરાકા, કેનેડા વિ. દેશ અને ભારતમાં અનેક પ્રવચનયાત્રાઓ કરેલી છે. 3000 જેટલાં પ્રવચનો કરેલાં છે.
• પ્રદ્યુમ્ન તન્ના અને પ્રિયકાન્ત મણિયાર ખાસ મિત્રો

રચના   – 55 પુસ્તકો

• કવિતા– ક્ષિતિજને વાંસવન, પરિપ્રશ્ન, પરિદેવના, પશ્ચિમા, આશ્લેષા; પરિશેષ – તેમના 100 પ્રતિનિધિ કાવ્યોનું પ્રમોદકુમાર પટેલે કરેલું સંપાદન; પ્રલંબિતા- તેમનાં 76 કાવ્યોનો પ્રો. રમેશ શુકલે સંપાદિત કરેલ સંગ્રહ
• નિબંધ– થોડીક વસંત, થોડાંક ભગવાનનાં આંસુ ( ગદ્યકાવ્ય/ લલિતનિબંધ), અહિંસાનું દર્શન, મન અને પરબ્રહ્મ, પ્રેમધર્મનું જાગરણ, પૂર્ણતાનું આચ્છાદન
• વિવેચન– ઈષિકા, અશેષ આકાશ
• પ્રવાસ – ગ્રુસડાઈન ગોટ
• સંપાદન – 12 પુસ્તકો; કવિતાનો આનંદકોશ, ઝુમ્મરો, ગાંધીકવિતા, સ્વાતંત્ર્યોત્તર કવિતા
• સંશોધન – કાવ્યની પરિભાષા
• વ્યાકરણ– ભાષાવિહાર
• અનુવાદ – પ્રતિયુદ્ધ કાવ્યો, પાબ્લો નેરૂદાની કવિતા, આંતરરાષ્ટ્રીય કવિઓ
• અંગ્રેજી – Selected poems, Gujarati- language and literature, The beacon light
• પ્રકીર્ણ – ઈન્ટરવ્યૂ

સન્માન

• 1878- સોવિયેત લેન્ડ નહેરુ એવોર્ડ
• સંત તુકારામ નેશનલ એવોર્ડ
• ગુ.સા. પરિષદ એવોર્ડ
• પાંચ વાર સાહિત્ય અકાદમી એવોર્ડ
• ‘કવિલોક’ પ્રથમ પારિતોષિક
• કુલ 16 એવોર્ડ/ પારિતોષિક

સાભાર

• સાક્ષરનો સાક્ષાત્કાર, રાદ્ગેશ્યામ શર્મા, રન્નાદે પ્રકાશન
• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ , ભાગ -2