ગુલામ મોહમ્મદ શેખ, Gulam Mohommad Shaikh

“બુધસભામાં અધિકારથી ઘુસેલા માણસ” – રાધેશ્યામ શર્મા

– જેસલમેર

મરુસ્થલે મોતીમઢ્યું આ નગર,
એને ટોડલે મોર અને ભીંતે ફરે હાથી,
ઝરૂખે ઝરૂખે પથ્થરનું હીરભરત.
બારીએ બારીએ બુઠ્ઠી તરવારોના તોરણ.
સાંજના અજવાળે ભીંતો નારંગી ચૂંદડીની જેમ ફરફરે,
બારણે લોઢાના કડે
આઠ પેઢીના હાથનો ઘસરકો.

– પત્નીને સ્ટેશન પર વિદાય આપતી વેળા…

દરેક વિદાય વખતે
વળાવનાર વ્યક્તિનો કોઈ અંશ
ગાડી સાથે અચૂક ચાલી નીકળે છે.)
પાછો ફર્યો
ત્યારે કોરા પરબીડિયા જેવું ઘર
મને વીંટળાઈ વળ્યું.

–  વિકિપિડિયા પર

– તેમની કવિતાઓ ‘લય સ્તરો’ પર

– પરિચય   –   ૧   –      ;    –    ૨   – 

– ‘ઈન્ડિયા ટુડે’ પર

# પરિચય :     –  1  –    :     –  2  –

________________________________________________________

સમ્પર્ક     – નિહારિકા, યુનિવર્સિટી હેલ્થ સેંટર પાછળ, પ્રતાપગંજ, વડોદરા – 390001.

જન્મ

• 16 ફેબ્રુઆરી, 1937; વઢવાણ ; સુરેન્દ્રનગર

કુટુમ્બ

• માતા – લાડુબહેન, પિતા – તાજ મોહમ્મદ
• પત્ની –નીલિમા ( લગ્ન –1970) ; સંતાન – એક પુત્ર, એક પુત્રી

અભ્યાસ

• 1959 – બી.એ (ફાઇન આર્ટ્સ) – વડોદરાની મ. સ. યુનિવર્સિટી
• 1961– એમ. એ. (ફાઇન આર્ટ્સ) –  “”   “”  “”
• 1966 – એ. આર. સી. એ. – રોયલ સ્કૂલ ઓફ આર્ટ્સ , લંડન

વ્યવસાય

• 1960 થી  –  મ.સ.યુનિ. માં ફાઈન આર્ટસમાં અધ્યાપન
• ચિત્રકળા વિભાગના અધ્યક્ષ

                                  

જીવન ઝરમર

• અબ્યાસકાળમાં યુરોપમાં ભ્રમણ
• ચિત્રકલાના અભ્યાસ સાથે સાહિત્ય સર્જન
• દેશ-વિદેશમાં ચિત્રપ્રદર્શનો યોજાયાં છે.
• કાવ્ય – મુક્ત ગદ્યમાં વિશેષ રુચિ.
• પ્રથમ કૃતિ ‘બાળક’ મેગેઝિનમાં પ્રકાશિત. તે પછી ‘રમકડું’, ‘ચાંદની’, ‘કુમાર’ આદિ સામયિકોમાં કૃતિઓ છપાઈ.
• ૧૯૬૦-૬૩; ૧૯૬૭-૧૯૮૧- એમ.એસ. યુનિ.; વડોદરામાં ચિત્રકળાના પ્રોફેસર
• ૧૯૮૭,૨૦૦૩ – શિકાગોની કળા સંસ્થામાં વિઝિટિંગ કલાકાર
• ૧૯૬૦ – મુંબાઈમાં પહેલું અંગત ચિત્ર પ્રદર્શન
• ઉમ્બરટાઈડ, ઈટલીની સિવિતેલા રેનેરી સેન્ટર, પેન્સિલ્વાનિયા યુનિ. અને મોન્ટેલ્વો યુનિ. કેલિફોર્નિયામાં વિઝિટિંગ આર્ટિસ્ટ
• મોડર્ન આર્ટ નેશનલ ગેલરી, દિલ્હી; વિક્ટોરિયા અને આલ્બર્ટ મ્યુઝિયમ, લન્ડન અને પીબડી એસેક્સ મ્યુઝિયમ, સેલમ( યુ.એસ.) માં તેમની કલાકૃતિઓ પ્રદર્શિત છે.
• અનેક કલા પ્રદર્શનોમાં તેમની કૃતિઓ પ્રદર્શિત થઈ છે.
• અરબ સુફિવાદનો અભ્યાસ અને કળામાં એનો ઉપયોગ
• ‘મપ્પા મુન્ડી’ – નકશા દોરવાની મધ્યકાલીન યુરોપિયન પદ્ધતિનો ઉપયોગ કલાની નવી ક્ષિતિજો આકારવા માટે કરવાની આધુનિક રીતોમાં મહત્વનું પ્રદાન. (અહીં એનો ખ્યાલ મેળવો.)
• ચિત્રકળા ઉપરાંત લેખક અને કવિ પણ છે.
• વિશ્વની પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાઓમાં તેમના ચિત્રોને સ્થાન મળ્યું છે.
• ક્ષિતિજ, વિશ્વમાનવ, સાયુજ્ય સામયિકોમાં કલા વિભાગોનું સંચાલન

                                                        

એક મપ્પા મુન્ડી શૈલીનું ચિત્ર

તેમનાં થોડાંક ચિત્રો

 

Behind\Beyond the Frames ( PART 1 )

Part- 2  ;  Part – 3 ;  Part – 4 ;  Part – 5

મુખ્ય રચનાઓ

• કવિતા – અથવા
• અનુવાદ – અમેરિકી ચિત્રકળા’
• ગદ્ય – ઘેર જતાં; આઈ.આઈ.ટી. કાનપુર ના ‘ક્ષિતીજ’ સમારોહના મુખપત્રનું સંપાદન
• કળા વિષયક અનેક લેખો અને અનેક કલા પ્રદર્શનોમાં વિવેચન સૂચિઓ

લાક્ષણિકતા

• કાવ્યગ્રંથમાં પોતાની ચિત્રકલાનું સુભગ સંયોજન

સન્માન

• ૧૯૬૨– લલિત કલા અકાદમી, નવી દિલ્હી
• ૧૯૮૩– પદ્મશ્રી એવોર્ડ
• ૨૦૦૨– કાલીદાસ સન્માન, મધ્ય પ્રદેશ

સાભાર

• સાક્ષરનો સાક્ષાત્કાર , રાધેશ્યામ શર્મા ( રન્નાદે પ્રકાશન)
• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ – ખંડ -2
• ડો. કનક રાવળ
• વિકિપિડિયા