નિરંજન ભગત, Niranjan Bhagat

# “હું તો બસ ફરવા આવ્યો છું!
હું ક્યાં એકે કામ તમારું કરવા આવ્યો છું? “

રચનાઓ  ઃ ૧ ઃ ૨ ઃ ૩ ઃ

कविताकोश पर एक रचना

વિકિપિડિયા પર

ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની વેબ સાઈટ પર

#  એક સરસ લેખ

તેમના અવસાન નિમિત્તે ‘નીરવ રવે’ પર  સરસ શ્રદ્ધાંજલિ

રીડ ગુજરાતી પર પરિચય

_______________________

આ મુખપૃષ્ઠ પર ‘ક્લિક’ કરી, ખાસ તૈયાર કરેલો પરિચય વાંચો…

નામ

• નિરંજન નરહરિભાઇ ભગત

જન્મ

• ૧૮ – મે , ૧૯૨૬  ; અમદાવાદ

અવસાન 

• ૧, ફેબ્રુઆરી – ૨૦૧૮ ; અમદાવાદ

અભ્યાસ

• એમ. એ.

વ્યવસાય

• અધ્યાપન

જીવન ઝરમર

• બંગાળી અને અંગ્રેજી કાવ્યોનું બહોળું વાંચન
• ‘હાલતી ચાલતી વિદ્યાપીઠ’ જેવા કવિ
• નગરજીવનનાં કાવ્યો એ સૌથી મોટું પ્રદાન
• ઉત્તમ વક્તા
• પરંપરિત હરિગીત અને ઝૂલણા છંદ તેમની વિશિષ્ટ મુદ્રા છે.
• ‘પ્રવાલ દ્વીપ’ નો અંગ્રેજીમાં અનુવાદ થયો છે.

મુખ્ય રચનાઓ

• કાવ્યસંગ્રહો – છંદોલય * , કિન્નરી, અલ્પવિરામ, 33 કાવ્યો, પ્રવાલ દ્વીપ , છંદોલય બૃહદ્ – સમગ્ર કવિતા
• વિવેચન – કવિતાનું સંગીત, કવિતા કાનથી વાંચો, ન્હાનાલાલની ઊર્મિકવિતા, સ્વાધ્યાય લોક – અનેક ભાગ
• અનુવાદ – ચિત્રાંગદા ( રવીન્દ્રનાથના નાટકનો ), ઓડનનાં કાવ્યો
• સંપાદન – પ્રો. બ.ક.ઠાકોર અધ્યયન ગ્રંથ, મીરાંબાઇના કાવ્યો
• ધાર્મિક – યંત્ર વિજ્ઞાન અને મંત્ર કવિતા
• તંત્રી – ગ્રંથ, સાહિત્ય

સન્માન

• ૧૯૬૯  – રણજિતરામ સુવર્ણચંદ્રક *
• ૧૯૫૩ – ૫૭  – નર્મદચંદ્રક *
• ૨૦૧૫  – કાવ્યમુદ્રા વિનોદ નિઓટિયા એવોર્ડ

સાભાર

‘આપણા પ્રતિનિધિ સારસ્વતો’ – રમેશ શુક્લ – પ્રવિણ પ્રકાશન.

ઉદયન ઠક્કર, Udayan Thakker

 બરાબર ‘હિસાબ’ રાખતા કવિ !

# ચીસ પાડી ઊઠવાની એક વેળા હોય છે
    ત્યાં સુધી ઘડિયાળના હોઠો, બીડેલા હોય છે

#  ઢોલ-નગારે લોકો ત્રૂઠાં,
જલતરંગનાં ભાયગ રૂઠાં !

# પ્રેમ છે આ, અહીં તો ચૂપ રહેનારના થાય બેડા પાર, જેવી વાત છે
હંસલી અને હંસ વચ્ચે ઝૂલતા કાચબાના ભાર જેવી વાત છે

 

#  પાંડોબા અને મેઘધનુષ્ય – कविताकोश के उपर

# ઢગલાબંધ રચનાઓ  –  ૧  –  ,  –  ૨  –

————————-

આખી રચના માણવા અહીં ‘ક્લિક’ કરો

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરી આખી વાર્તા વાંચો

સમ્પર્ક

• udayan thakker <udayanthakker@hotmail.com>

જન્મ

• ૨૮, ઓક્ટોબર-૧૯૫૫, મુંબાઈ

કુટુમ્બ

• માતા– શાંતિ ; પિતા– કરસનદાસ
• પત્ની – રાજુલ; દીકરીઓ – ઋચા, ગરીમા

શિક્ષણ

• બી.કોમ., મુંબાઈ

વ્યવસાય 

• ચાર્ટર્ડ અને કોસ્ટ એકાઉન્ટન્ટ

આ ચિત્ર પર ક્લિક કરો – તંત્રી શ્રી ઉદયન ઠક્કર

તેમના વિશે વિશેષ

• તેમના પહેલા જ કાવ્ય સંગ્રહ ‘ એકાવન’ને જયંત પાઠક પારિતોષિક એનાયત થયું હતું, અને તે SNDT યુનિ.માં પાઠ્ય પુસ્તક તરીકે માન્ય થયું હતું.
• તેમનાં અમુક કાવ્યો અંગ્રેજી અને જાપાનીઝ ભાષામાં પણ અનુવાદિત થયા છે (Duet of Trees )
• તેમની રચનાઓના અનુવાદો અમેરિકાની પ્રતિષ્ઠિત કાવ્ય સંસ્થાઓએ પણ સ્વીકારી અને પ્રમાણિત કરી છે.
• વિશ્વના વિવિધ દેશોમાં ૨૪ જેટલા અને ભારતમાં તો સેંકડોની સંખ્યામાં કાવ્ય પઠનના કાર્યક્રમો તેમણે આપ્યા છે,
• ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની મધ્યસ્થ કારોબારીમાં માનાર્હ સભ્ય.
• મુંબાઈના રામજી આશર વિદ્યાલય અને આર.એન. શેઠ વિદ્યામંદિરમાં ટ્રસ્ટી
• poetryindia.com     ના તંત્રી

રચનાઓ

• કવિતા – એકાવન, સેલ્લારા, ચૂંટેલા કાવ્યો
• સંકલન/ સંપાદન – આસ્વાદ- જુગલબંધી, જેવી તારી ઢોલકી એવો મારો તંબૂરો
• બાળવાર્તા– એન મિલાકે ટેન મિલાકે છૂ (૫ પુસ્તકો), તાક ધિના ધિન (૩ પુસ્તકો)
• બાળકવિતા– હાક છીં હિપ્પો
• ગુજરાતી કવિતાના મરાઠી અનુવાદ– અનુભૂતિ(સહસંપાદન)
• અંગ્રેજી અનુવાદ – Duet of Trees

સન્માન

• જયંત પાઠક પારિતોષિક
• હરીન્દ્ર  દવે એવોર્ડ
• ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમીનું શ્રેષ્ઠ કાવ્યસંગ્રહ પારિતોષિક
• ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદનું ઉશનસ પારિતોષિક
• એનસીઈઆરટી નો શ્રેષ્ઠ બાળસાહિત્યનો રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર
• રમેશ પારેખ કવિતા સન્માન

સાભાર

• શ્રી. પી.કે. દાવડા
• શ્રી.મહેન્દ્ર મહેતા

પૂજાલાલ દલવાડી, Pujalal Dalwadi

આ ક્યાંથી ગગડાટ અંબર મહીં ના મેઘખંડે દીસે
વા માઝા મૂકી સિંધુ ફાળ ભરતો આવે ધસી આ દિશે
કે વિંધ્યાચળના ભયાનક વને ત્રાડી રહ્યો કેસરી
પ્હાડો યે ધડકે ભરાય ફટકે ફાટી પડે દિગ્ગજો

સરી ન જતી કલ્પના ત્વરિત આમ ત્યાગી મને
જરી સ્થિર તરંગ રાખ તવ રંગ રંગે ભર્યા

નીરવ નાદ-લહરીઓ આવે!
અનહદનું આહ્‌વાન,
અનાહત નાદ-લહરીઓ આવે !

ગૂગલ ડોક્સ પર

વિકિપિડિયા પર

ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની વેબ સાઈટ પર 

———————————————
જન્મ

• ૧૭, જૂન-૧૯૦૧, નાપા – જિ,ખેડા

અવસાન

• ૨૭, ડિસેમ્બર – ૧૯૮૫, પોંડિચેરી

કુટુમ્બ

• માતા – ?, પિતા – રણછોડદાસ
• પત્ની -? , સંતાન -?

શિક્ષણ

• પ્રાથમિક, માધ્યમિક – ગોધરા, નડિયાદ
• ૧૯૧૮ – મેટ્રિક

તેમના વિશે વિશેષ

• ઇન્ટર સુધી પહોંચ્યા બાદ અભ્યાસ છોડી દીધો.
• અંબાલાલ પુરાણીના સમ્પર્કથી રામકૃષ્ણ પરમહંસ, વિવેકાનંદ અને શ્રી અરવિંદના આધ્યાત્મિક જીવન પ્રત્યે આકર્ષણ અને દેશભક્તિ તથા ચારિત્ર્યશુદ્ધિના સંસ્કાર.
•  ૧૯૨૩માં એકાદ વર્ષ કોસિન્દ્રાની ગ્રામશાળામાં વ્યાયામ શિક્ષક.
• ૧૯૨૬ થી પોંડિચેરીમાં સ્થાયી વસવાટ.

રચનાઓ

• કવિતા – પારિજાત, પ્રભાતગીત, શ્રી અરવિંદ વંદના, શ્રી અરવિંદ મહાપ્રભુ, સાવિત્રી પ્રશસ્તિ, મહાભગવતી, પાંચજન્ય, મુક્તાવલી, શુક્તિકા, દુહરાવલી, ગુર્જરી, વૈજ્યન્તિ, અપરાજિતા, કાવ્યકેતુ, સોપાનિકા, શતાવરી, દુઃખગાથા, ધ્રુવપદી, શબરી
• બાળ સાહિત્ય –  બાલગુર્જરી, કિશોરકાવ્યો, કિશોરકુંજ, કિશોરકાનન, કિશોરકેસરી, મીરાંબાઈ’ – ગીતનાટિકા
• ગદ્ય – છંદપ્રવેશ, શ્રી અરવિંદ : જીવનદર્શન અને કાર્ય, સાવિત્રી સારસંહિતા’
• અન્ય ભાષા – સંસ્કૃત અને અંગ્રેજીમાં પણ કેટલાક ગ્રંથો
• અનુવાદ
  • કવિતા – સાવિત્રી-ભા.૧-૬, મેઘદૂત
  • ગદ્ય – પરમ શોધ, શ્રી અરવિંદનાં નાટકો, માતાજીની શબ્દસુધા

સાભાર 

• ગુજરાતી સાહિત્ય કોશ
• વિકિપિડિયા
• શ્રી. પી.કે.દાવડા

જુગતરામ દવે, Jugatram Dave

વેડછીનો વડલો

બૂડ્યો પંડિત પુષ્પિત ભાષા;
અલંકાર, ઝડ ઝમ્મક, પ્રાસા

તેમની એક રચના –  ‘ભાઈને હાથે માર’

એનું જીવનકાર્ય અખંડ તપો
અમ વચ્ચે બાપુ અમર રહો !

અંતરપટ આ અદીઠ,
અરેરે ! આડું અંતરપટ આ અદીઠ !

ગુજરાતના જુ.કાકા –  મીરાં ભટ્ટ

ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની વેબ સાઈટ પર

વિકિપિડિયા પર

શ્રી જુગતરામ દવે આશ્રમશાળા યોજના – ગુજરાત સરકાર

———————————————-

જન્મ

• ૧, સપ્ટેમ્બર – ૧૮૮૮, લખતર, જિ- સુરેન્દ્રનગર

અવસાન

• ૧૪, માર્ચ – ૧૯૮૫, ગાંધી આશ્રમ, વેડછી

કુટુમ્બ

• માતા – ? , પિતા – ચીમનલાલ
• અપરિણિત

શિક્ષણ

• પ્રાથમિક/ માધ્યમિક – વઢવાણ, ધ્રાંગધ્રા, મુંબાઈ

વ્યવસાય

• શિક્ષણ, પત્રકારત્વ, લોકસેવા

તેમના વિશે વિશેષ

• નોન મેટ્રિક પણ સાહિત્ય/ શિક્ષણ/ સેવા માં અદભૂત પ્રદાન
• ૧૯૧૭ – મુંબાઈમાં ‘વીસમી સદી’ માં નોકરી
• એક વર્ષ સયાજીપુરામાં ગ્રામસેવા
• ? – કાકાસાહેબ કાલેલકર અને સ્વામી આનંદના સંસર્ગથી ગાંધી આશ્રમમાં શિક્ષણ કાર્ય
• ૧૯૧૯-૧૯૨૩  નવજીવનમાં સેવા
• ૧૯૨૭ – બારડોલી સત્યાગ્રહમાં સક્રીય ભાગ
• ૧૯૨૮થી – વેડછી (જિ,સુરત) ખાતે અદિવાસીઓની અને  ગ્રામ સેવા
• વિભિન્ન સત્યાગ્રહોમાં નવ વર્ષ જેલમાં ગાળ્યા.
• ૧૯૭૧-૭૮ ‘વટ વૃક્ષ’ માસિકનું સંચાલન

રચનાઓ

• કવિતા – કૌશિકાખ્યાન( મહાભારતની એક કથા પરથી) , ગીતાગીતમંજરી, ગ્રામ ભજનમંડળી, ઈશ ઉપનિષદ, ગુરૂદેવનાં ગીતો
• નાટિકાઓ – આંધળાનું ગાડું, પ્રહ્લાદ નાટક અને સહનવીરનાં ગીતો, ખેડૂતનો શિકારી અને મધ્યમસરની ચાલ
• નિબંધ – આત્મરચના અથવા આશ્રમી કેળવણી,
• જીવન ચરિત્ર –  ગાંધીજી (બાળકો માટે – ગુજરાતી, હિન્દી અને  અંગ્રેજીમાં), ખાદી ભક્ત ચુનીભાઈ
• આત્મકથા – મારી જીવન કથા
• બાળસાહિત્ય – ગાલ્લી મારી ઘરરર… જાય, ચાલણગાડી, ચણીબોર, પંખીડાં, રાયણ

સાભાર 

• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ

અરુણા જાડેજા, Aruna Jadeja

• ( લખવાનું શરૂ કર્યું બાદ) મારામાં ખૂબ જ બદલાવ આવ્યો છે. જ્યારથી મેં લખવાનું શરૂ કર્યું ત્યારથી મને ડિપ્રેશનનો ‘ડી’ કે ફ્રસ્ટ્રેશનનો ‘એફ’ શું છે તેની ખબર જ નથી. અત્યારની જનરેશનને નાની ઉંમરે આ બધું જોવા મળતું હોય છે. મારી પાસે એટલું કામ છે કે ભગવાને મને બે હાથની જગ્યાએ દસ હાથ આપ્યા હોત તો… અને દિવસના ૨૪ કલાકની જગ્યાએ ૫૦ કલાક આપ્યા હોત તો… હું મારા અલગ-અલગ કામને ટાઈમ આપી શકત.
• પરિવારને મારા પ્રત્યે ગર્વ છે. મારા પૌત્રો પણ કહે છે વી પ્રાઉડ ઓફ યુ દાદી
• હું જીવનમાં સતત જુવાન રહેવા માગું છું. કારણ કે, મારા નામની પાછળ જુવાનસિંહ લખાય છે.
• હું ટૂંક સમયમાં સંસારમાંથી નિવૃત્તિ લઈ રહી છું અને આધ્યાત્મિક માર્ગે વળી રહી છું.

–

————————————————————————

મૂળ સ્રોત – અહીં ક્લિક કરો

સમ્પર્ક 

• એ-1, સરગમ ફ્લેટ્સ. નવરંગપુરા, ઈશ્વરભુવન રોડ, અમદાવાદ, ૩૮૦ ૦૧૪
• ફોન  079-26449691, 94285 92507
• ઈમેલ    arunaj50@yahoo.com

નામ

• અરુણા જુવાનસિંહ જાડેજા

જન્મ

• ૯ , નવેમ્બર – ૧૯૫૦

કુટુમ્બ

• માતા- ? , પિતા – ?
• પતિ – જુવાનસિંહ, સંતાન – ?

શિક્ષણ

• એમ. એ. બી. એડ. (ગુજરાતી સાહિત્ય)

વ્યવસાય

• અધ્યાપન – વાડિયા વીમેન્સ કોલેજ, સુરત –  ૧૯૭૩ – ૮૧

આ ચિત્ર પર ‘ક્લિક’ કરો

તેમના વિશે વિશેષ

• જન્મ મહારાષ્ટ્રિયન  “બીલ્ગી”   કુટુંબ માં થયો
• અરૂણાબેન મરાઠી સાહિત્યને ગુજરાતી સાહિત્યમાં લાવે છે  કારણ કે પણ આખી જિંદગી ગુજરાતમાં કાઢી તેથી મરાઠી કરતાં ઘણી વખત તેમના ગુજરાતી અનુવાદો શ્રેષ્ઠ રહ્યા છે.
• ૨૦૦૫માં હાસ્ય લેખોના મરાઠીથી ગુજરાતીમાં અનુવાદ કરેલ એક પુસ્તક સાહિત્ય અકાદમીએ બહાર પાડ્યું ! ૨૦૧૦માં તેમને આ પુસ્તક માટે રાષ્ટ્રીય સાહિત્ય અકાદમીનો એવોર્ડ મળ્યો.
• છેલ્લાં 12 વર્ષોથી ‘ અંધજન મંડળ’, અમદાવાદમાં ધો. 10 અને 12ના અંધ વિદ્યાર્થીઓ તેમજ કોલેજના અંધ વિદ્યાર્થીઓ માટે અંગ્રેજી તેમ જ સંસ્કૃત વિષયોનું શિક્ષણકાર્ય અને કેસેટ તેમજ સીડીનું રેકોર્ડિંગ. (માનદ્ સેવા)
• એક ઓળખ- બુકમાર્કસ્- ઘરમાં જ રહ્યે પુસ્તકપ્રેમીઓ સાથેનો સંપર્ક ટકાવવાનો નુસખો, છેલ્લા 8 વર્ષથી આ પ્રયાસ ચાલુ
• અખંડાનંદ ,જનકલ્યાણ,કુમાર,નવનીત સમર્પણ,પરબ,શબ્દસૃષ્ટિ,ઉદ્દેશ,પ્રત્યક્ષ,સમીપે,તથાપિ  જેવાં ગુજરાતી અને  મરાઠી સામયિકોમાં સ્વતંત્ર લેખન – કુલ ૧૫૦ થી વધારે મૌલિક લેખો
• મુંબઈના ધો. 12ના ગુજરાતીના પાઠયપુસ્તકમાં એક પ્રકરણનો સમાવેશ
• એમ.એ. પાર્ટ-2(ગુજ. યુનિ.)ના અભ્યાસક્રમ(તુલનાત્મક સાહિત્ય)માં સમાવેશ
• સંપાદનકાર્ય – સામયિક ‘દિવ્ય સંસ્કૃતિ’, લાઈફ મિશન પ્રકાશન, વડોદરા\
• આખી જિંદગી સાઈકલ પણ ચલાવેલી ન હોવા છતાં, ૫૦ વર્ષની ઉમરે કાર ચલાવતા શીખ્યાં!
• ૫૫ વર્ષની ઉમરે કોમ્પ્યુટર શીખ્યા, અને સામાયિકોમાં પેજ મેકરમાં બનાવેલી ફાઈલો જ મોકલવા લાગ્યા!
• અરુણાજીને કુકિંગનો પણ ખૂબ શોખ છે. તેમના આઈસક્રીમ અને કેક ખૂબ વખણાય છે. એમાં પણ પાનનો આઈસ્ક્રીમ તેમની યુએસપી છે.

તેમણે છપાવેલ એક બુકમાર્ક

હોબી

• બાગકામ, ભરતગૂંથણ, કલા-કારીગરી, સંગીત-શ્રવણ (કાનસેન)

પ્રદાન

• અનુવાદો
  • ગુજરાતી-મરાઠી  – विनोदमेळा’ – વિનોદ ભટ્ટ,  ‘
  • મરાઠી-ગુજરાતી  –  પુલકિત, મુકામ શાંતિનિકેતન – પુલ.દેશપાંડે;  ઈડલી, ઓર્કિડ અને હું, તમન્ના તમારી, મારગ અમારો – વિઠ્ઠલ કામત, રિયાઝનો કાનમંત્ર, યશવંત દેવ; ભૂમિ, આશા બગે, સંસ્મરણોનો મધપૂડો, સ્વ. વા.ના. ચિત્તળે;  શ્યામની  બા- સાને ગુરૂજી,  મન સાથે મૈત્રી, સમર્થ રામદાસ સ્વામી,  ભણે તુકો – સંત તુકારામ,  આડબંધ’(ચૅકડૅમ) – સુરેખા શાહ,  શ્રી ઇચ્છા બલવાન, શ્રીનિવાસ થાણેદાર,    શ્રીમદ્ ભાગવત્ કથાસાર, ગમતાનો કરીએ ગુલાલ – કાવ્યાનુવાદો.,
  • સંસ્કૃત- ગુજરાતી – શ્રીમદ્ ભગવદગીતા,  શ્રી વિષ્ણુસહસ્રનામ, શ્રી સૂક્તમ્, શ્રી શિવ મહિમ્ન સ્તોત્રમ્ શ્રી પુરુષ સૂક્તમ્, શ્રી ગણપતિ અથર્વશીર્ષ
  • અંગ્રેજી – ગુજરાતી –  પ્રથમ બુક્સ’  (બેંગલોર) ની બાળવાર્તાઓ,
• નિબંધ – (લ)ખવૈયાગીરી, સંસારીનું સુખ સાચું,

સન્માન 

• ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી
• अखिल भारतीय वाङमय परिषद, बडौदे
• રાષ્ટ્રીય સાહિત્ય અકાદેમી

સાભાર

• રીડ ગુજરાતી
• ગુજરાતી સાહિત્ય સંગમ

રમણ પાઠક, Raman Pathak

“મંદીર બાંધવા કરતાં જાહેર સંડાસ બાંધો.”

સારા માણસ થવામાં તો સુખ-આનંદ છે, પછી મુશ્કેલી જ ક્યાં ?

– ‘ગુજરાત મિત્રે’માં વસંતોત્સવ

– તેમના પુસ્તક ‘વિવેક વલ્લભ વિશે’ 

–  ‘રીડ ગુજરાતી’ પર તેમના વિચારો

તેમની આત્મકથાના લોકાર્પણ વખતે નાનુભાઈ નાયકે આપેલ ‘પરિચય’ પ્રવચન

#   એક લેખ 

# આધુનિક મહર્ષિ -વલ્લભ ઇટાલિયા

—————————————————————–

જન્મ

• 30 –  જુલાઈ , 1922  ;   રાજગઢ (પંચમહાલ)

અવસાન

• ૧૨, માર્ચ – ૨૦૧૫, બારડોલી

કુટુમ્બ

• માતા – ઈચ્છાબા ; પિતા – હિંમતલાલ
• પત્ની – સરોજ ( લેખિકા ) ; પુત્રી – શર્વરી

અભ્યાસ

• પ્રાથમિક , માધ્યમિક –  રાજગઢ
• બી. એ  – એમ. ટી. બી. કોલેજ, સુરત
• એમ. એ.  – ગુજરાત યુનિ. ( 40 વર્ષની ઉમ્મરે, સુવર્ણ ચન્દ્રક સાથે ! )

વ્યવસાય

• 1948- 68   –   પત્રકારત્વ
• લેખન

જીવનઝરમર

• જ્ઞાતિની કન્યા સાથે થયેલી સગાઇ તોડી પરજ્ઞાતિના સરોજબેન સાથે માત્ર બે રૂપીયાના ખર્ચે પરણ્યા.
• મુંબાઇના ‘હિન્દુસ્તાન’ દૈનીકના તંત્રીવિભાગમાં
• પછી સોવિયેટ રશીયાના માહીતિ ખાતામાં મુખ્ય સંચાલક
• 1968 – બધું છોડી શેક્ષણ ક્ષેત્રે
• સુરતના ‘ ગુજરાત મિત્ર’  માં ‘રમણ ભ્રમણ’ નામની બહુ જ લોકપ્રિય અને સમાજના કુરિવાજો અને ધાર્મિક અંધશ્રધ્ધાની સામે લાલબત્તી ધરતી કોલમના લેખક  
• પ્રખર વિવેકપંથી( Rational thinker), ગુજરાતમાં રેશનાલીઝમના પિતામહ
• બાળકોની અને સ્ત્રીઓની વેદનાઓ તેમના લખાણોનો મુખ્ય વિષય

વ્યવસાય

• શિક્ષક, પત્રકાર, પછી આકાશવાણી-દિલ્હીમાં સમાચારપ્રસારક
• “સોવિયેત સમાચાર”માં સંપાદક
• દક્ષિણ ગુજરાતની વિવિધ કોલેજોમાં ગુજરાતીના પ્રાધ્યાપક

મુખ્ય રચનાઓ

• નવલકથા -ઓથાર
• વાર્તા – સબસે ઊંચી પ્રેમસગાઈ, પ્રીત બંધાણી, અકસ્માતના આકાર.
• હાસ્યલેખ  – હાસ્યલોક, હાસ્યોપનિષદ
• ચિંતન/  નિબંધ  – આક્રોશ, રમણભ્રમણ, આંસુ અનરાધાર, વિવેક વલ્લભ
• સંપાદન – સરોજ પાઠકની શ્રેષ્ઠ વાર્તાઓ
• અનુવાદ – ધીરે વહે છે દોન, ચેખોવની શ્રેષ્ઠ નવલકથાઓ

સાભાર

• શ્રી. હરીશ રઘુવંશી

ગુલામ મોહમ્મદ શેખ, Gulam Mohommad Shaikh

“બુધસભામાં અધિકારથી ઘુસેલા માણસ” – રાધેશ્યામ શર્મા

– જેસલમેર

મરુસ્થલે મોતીમઢ્યું આ નગર,
એને ટોડલે મોર અને ભીંતે ફરે હાથી,
ઝરૂખે ઝરૂખે પથ્થરનું હીરભરત.
બારીએ બારીએ બુઠ્ઠી તરવારોના તોરણ.
સાંજના અજવાળે ભીંતો નારંગી ચૂંદડીની જેમ ફરફરે,
બારણે લોઢાના કડે
આઠ પેઢીના હાથનો ઘસરકો.

– પત્નીને સ્ટેશન પર વિદાય આપતી વેળા…

દરેક વિદાય વખતે
વળાવનાર વ્યક્તિનો કોઈ અંશ
ગાડી સાથે અચૂક ચાલી નીકળે છે.)
પાછો ફર્યો
ત્યારે કોરા પરબીડિયા જેવું ઘર
મને વીંટળાઈ વળ્યું.

–  વિકિપિડિયા પર

– તેમની કવિતાઓ ‘લય સ્તરો’ પર

– પરિચય   –   ૧   –      ;    –    ૨   – 

– ‘ઈન્ડિયા ટુડે’ પર

# પરિચય :     –  1  –    :     –  2  –

________________________________________________________

સમ્પર્ક     – નિહારિકા, યુનિવર્સિટી હેલ્થ સેંટર પાછળ, પ્રતાપગંજ, વડોદરા – 390001.

જન્મ

• 16 ફેબ્રુઆરી, 1937; વઢવાણ ; સુરેન્દ્રનગર

કુટુમ્બ

• માતા – લાડુબહેન, પિતા – તાજ મોહમ્મદ
• પત્ની –નીલિમા ( લગ્ન –1970) ; સંતાન – એક પુત્ર, એક પુત્રી

અભ્યાસ

• 1959 – બી.એ (ફાઇન આર્ટ્સ) – વડોદરાની મ. સ. યુનિવર્સિટી
• 1961– એમ. એ. (ફાઇન આર્ટ્સ) –  “”   “”  “”
• 1966 – એ. આર. સી. એ. – રોયલ સ્કૂલ ઓફ આર્ટ્સ , લંડન

વ્યવસાય

• 1960 થી  –  મ.સ.યુનિ. માં ફાઈન આર્ટસમાં અધ્યાપન
• ચિત્રકળા વિભાગના અધ્યક્ષ

                                  

જીવન ઝરમર

• અબ્યાસકાળમાં યુરોપમાં ભ્રમણ
• ચિત્રકલાના અભ્યાસ સાથે સાહિત્ય સર્જન
• દેશ-વિદેશમાં ચિત્રપ્રદર્શનો યોજાયાં છે.
• કાવ્ય – મુક્ત ગદ્યમાં વિશેષ રુચિ.
• પ્રથમ કૃતિ ‘બાળક’ મેગેઝિનમાં પ્રકાશિત. તે પછી ‘રમકડું’, ‘ચાંદની’, ‘કુમાર’ આદિ સામયિકોમાં કૃતિઓ છપાઈ.
• ૧૯૬૦-૬૩; ૧૯૬૭-૧૯૮૧- એમ.એસ. યુનિ.; વડોદરામાં ચિત્રકળાના પ્રોફેસર
• ૧૯૮૭,૨૦૦૩ – શિકાગોની કળા સંસ્થામાં વિઝિટિંગ કલાકાર
• ૧૯૬૦ – મુંબાઈમાં પહેલું અંગત ચિત્ર પ્રદર્શન
• ઉમ્બરટાઈડ, ઈટલીની સિવિતેલા રેનેરી સેન્ટર, પેન્સિલ્વાનિયા યુનિ. અને મોન્ટેલ્વો યુનિ. કેલિફોર્નિયામાં વિઝિટિંગ આર્ટિસ્ટ
• મોડર્ન આર્ટ નેશનલ ગેલરી, દિલ્હી; વિક્ટોરિયા અને આલ્બર્ટ મ્યુઝિયમ, લન્ડન અને પીબડી એસેક્સ મ્યુઝિયમ, સેલમ( યુ.એસ.) માં તેમની કલાકૃતિઓ પ્રદર્શિત છે.
• અનેક કલા પ્રદર્શનોમાં તેમની કૃતિઓ પ્રદર્શિત થઈ છે.
• અરબ સુફિવાદનો અભ્યાસ અને કળામાં એનો ઉપયોગ
• ‘મપ્પા મુન્ડી’ – નકશા દોરવાની મધ્યકાલીન યુરોપિયન પદ્ધતિનો ઉપયોગ કલાની નવી ક્ષિતિજો આકારવા માટે કરવાની આધુનિક રીતોમાં મહત્વનું પ્રદાન. (અહીં એનો ખ્યાલ મેળવો.)
• ચિત્રકળા ઉપરાંત લેખક અને કવિ પણ છે.
• વિશ્વની પ્રતિષ્ઠિત સંસ્થાઓમાં તેમના ચિત્રોને સ્થાન મળ્યું છે.
• ક્ષિતિજ, વિશ્વમાનવ, સાયુજ્ય સામયિકોમાં કલા વિભાગોનું સંચાલન

                                                        

એક મપ્પા મુન્ડી શૈલીનું ચિત્ર

તેમનાં થોડાંક ચિત્રો

 

Behind\Beyond the Frames ( PART 1 )

Part- 2  ;  Part – 3 ;  Part – 4 ;  Part – 5

મુખ્ય રચનાઓ

• કવિતા – અથવા
• અનુવાદ – અમેરિકી ચિત્રકળા’
• ગદ્ય – ઘેર જતાં; આઈ.આઈ.ટી. કાનપુર ના ‘ક્ષિતીજ’ સમારોહના મુખપત્રનું સંપાદન
• કળા વિષયક અનેક લેખો અને અનેક કલા પ્રદર્શનોમાં વિવેચન સૂચિઓ

લાક્ષણિકતા

• કાવ્યગ્રંથમાં પોતાની ચિત્રકલાનું સુભગ સંયોજન

સન્માન

• ૧૯૬૨– લલિત કલા અકાદમી, નવી દિલ્હી
• ૧૯૮૩– પદ્મશ્રી એવોર્ડ
• ૨૦૦૨– કાલીદાસ સન્માન, મધ્ય પ્રદેશ

સાભાર

• સાક્ષરનો સાક્ષાત્કાર , રાધેશ્યામ શર્મા ( રન્નાદે પ્રકાશન)
• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ – ખંડ -2
• ડો. કનક રાવળ
• વિકિપિડિયા

મોહનલાલ ધામી, Mohanlal Dhami

–

–

–

–

–   વેબ સાઈટ

–

–

–

–

–

———————————————

સમ્પર્ક 

• શ્રી વિમલકુમાર મોહનલાલ ધામી, વીરમણી, ૨, રામધામ સોસાયટી,હૈદરાબાદ બેંકની બાજુની શેરી,કાલાવડ રોડ, રાજકોટ – ૩૬૦૦૦૫

ઉપનામ

• મૃદુલ, બાજીગર

જન્મ

• ૧૩,જુન-૧૯૦૫; પાટણ

અવસાન

• ૨,એપ્રિલ-૧૯૮૧; રાજકોટ

કુટુમ્બ

• માતા– ?; પિતા-ચુનીલાલ
• પત્ની-કાન્તા; પુત્ર –વિમલ

અભ્યાસ

• ચોટીલામાં છ ધોરણ સુધીનો અભ્યાસ( હંટરમેન ટ્રેનિંગ કોલેજ)
• ૧૯૨૮ –પાટણની ઉજમશી પીતાંબરદાસ આયુર્વેદિક કોલેજમાંથી ‘ આયુર્વેદ ભૂષણ’

વ્યવસાય

• ૧૯૨૯– ચોટીલામાં દવાખાનું
• ૧૯૩૭ થી– રાજકોટમાં દવાખાનું

તેમના વિશે વિશેષ

• બંગાળી, હિન્દી, વ્રજ, સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, ઉર્દૂ, મરાઠી વગેરે અનેક ભાષાઓનું જ્ઞાન તેમણે પાટણમાં રહીને મેળવ્યું હતું.
• માત્ર ૧૮ વર્ષની વયે તેમણે ‘ આત્મ વિનોદ ‘ નામનો કાવ્ય ગ્રંથ લખ્યો છે
•  તેમણે લખેલ રાણકદેવી, જસમા ઓડણ, હોથલ પદમણી, ભક્ત પૂંડરીક, વગેરે નાટકો રંગભૂમિ પર ભજવાયાં હતાં.
• લોકસંગીત રજુ કરવા તેમની કેટલીક રેકોર્ડ પણ બહાર પાડી હતી.
•  તેમણે પત્રકારત્વ ક્ષેત્રે ‘કોકિલ’ નામનું સામાયિક પ્રકાશિત કર્યુ હતું. તેઓ આરોગ્ય વિષયક, તંત્રીલેખ, વગેરે પણ લખતાં.
• તેમનાં અગ્રલેખ કટાક્ષયુક્ત અને તેજ રહેતાં.
• આઝાદીની ચળવળ દરમ્યાન તેમને ગાંધીજીનો રંગ પણ લાગ્યો હતો અને તેઓ ખાદી પહેરતાં થયાં. તેમનો પહેરવેશ જીવનભર ખાદીનો ભગવો ઝભ્ભો અને ધોતિયું રહ્યાં હતાં. સત્યાગ્રહ કરવાં માટે તેમણે વિસાપુરની જેલમાં ત્રણ દિવસની જેલ પણ ભોગવી હતી. સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલની સૂચનાથી તેમણે એક હરતું ફરતું પ્રદર્શન પણ કાઢ્યું હતું અને મહારાષ્ટ્રના ગામડાંઓમાં ફર્યા હતાં.
• રવીન્દ્રનાથ ટાગોર અને સૌરેન્દ્રમોહન મુખોપાધ્યાયથી ઘણા પ્રભાવિત હતા.

હોબી

• સંગીત

રચનાઓ

• નવલકથા ( ૧૫૦ ) -રૂપકોશા, બંધન તૂટ્યાં, રૂપગર્વિતા, પૌરવી, ભેદની ભીતરમાં વિ.
• કાવ્ય – રાસકટોરી( ત્રણ ભાગ – વિનોદ, વેદના, વંદના)
• સ્મરણ માધુરી – એમના ચૂંટેલા લખાણોનો સંગ્રહ
• અનુવાદ( બંગાળીમાંથી) – નિરૂપમા, પારુ, મુક્તપંખી વિ.

સાભાર

• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ
• તેમના પુત્ર વિમલે બનાવેલ વેબ સાઈટ પરથી

નારાયણ દેસાઈ, Narayan Desai

– ગાંધીજી નો ‘બાબલો’ 

– ગાંધીજીની મૂળ શોધ સત્યની હતી. સત્ય એટલે સાચું બોલવું એટલી સાદી સમજમાંથી એ શોધ વધુ ને વધુ વિસ્તરતી અને વધુ ને વધુ ઊંડી ઊતરતી ગઈ. એનો બીજો તબક્કો આવ્યો સત્ય એટલે મન, વચન અને કર્મથી સત્ય; જેવું વિચારીએ તેવું બોલીએ અને જેવું બોલીએ તેવું જ કરીએ, ત્યાં સુધી તેઓ પહોંચ્યા. 

– ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની વેબ સાઈટ પર

– વિકિપિડિયા પર

– શ્રી. રામ ગઢવીના બ્લોગ પર માહિતી

– રીડ ગુજરાતી પર

– તેમના વિચારો ‘ સર્વોદય પ્રેસ’ના બુલેટિન પર

———————————————————————-

ગુજરાતી સાહિત્ય અકાદમી દ્વારા સર્જિત વિડિયો

ગાંધી કથા – ન્યુ જર્સી

ગાંધી કથા – સાદરા

——————

જન્મ

• ૨૪, ડિસેમ્બર- ૧૯૨૪; વલસાડ

અવસાન

• ૧૫, માર્ચ -૨૦૧૫, વેડછી

કુટુમ્બ

• માતા-દુર્ગાબેન;  પિતા – મહાદેવભાઈ ( ગાંધીજીના સેક્રેટરી )

શિક્ષણ

• ગાંધી આશ્રમમાં- આશ્રમના અંતેવાસીઓ પાસે

વ્યવસાય

• આખું જીવન ‘ગાંધી વિચાર’ને સમર્પણ

This slideshow requires JavaScript.

તેમના વિશે વિશેષ

• એક મહિનાની ઉમરથી ગાંધી આશ્રમમાં, ગાંધીજીની નજર હેઠળ ઉછર્યા હતા,અને ૨૩ વર્ષ આશ્રમમાં જ રહ્યા હતા. Peace Brigades International  સ્થાપવામાં સક્રીય ભાગ લીધો હતો.
• દેશને સ્વતંત્રતા મળ્યા પછી,વિનોબા ભાવે અને જયપ્રકાશ નારાયણે શરૂ કરેલી ‘શાંતિ સેના’માં જોડાયા હતા.
• જયપ્રકાશ નારાયણે સ્થાપેલ જનતા પક્ષમાં પણ ઘણું પ્રદાન કર્યું હતું.
• સમ્પૂર્ણ ક્રાન્તિ વિદ્યાલય, વેડછીના સંચાલક
• ગુજરાત વિદ્યાપીઠના કુલપતિ
• ૨૦૦૮ – ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ
• વિશ્વભરમાં ગાંધીકથાઓ કરી છે – ૬૦ ઉપર

રચનાઓ

(હિન્દી, ગુજરાતી અને અંગ્રેજીમાં  ૫૦ જેટલાં પુસ્તકો)

• ચરિત્ર – પાવન પ્રસંગો, જયપ્રકાશ નારાયણ, મારું જીવન એ જ મારી વાણી, ભાગ ૧થી ૪ ( ગાંધી ચરિત્ર)
• સર્જનાત્મક– ‘ગાંધી ક્યાંક હશે ભારતમાં’- ગીત સંવાદ મઢી કટાક્ષિકા
• માહિતી/ સંકલન – સામ્યયોગી વિનોબા, ભુદાન આરોહણ, મા ધરતીને ખોળે, શાંતિસેના, સંત સેવતાં સુકૃત વાધે, સર્વોદય શું છે?, ગાંધીવિચારો જૂનવાણી થઈ ગયા છે?,અહિંસક પ્રતિકારની કહાણી, વેડછીનો વડલો
• નાટક – કસ્તૂરબા
• ઈતિહાસ/ રાજકારણ– સોનાર બાંગલા, લેનિન અને ભારત
• અનુવાદો – માટીનો માનવી, રવિછબી
• તેમનાં પ્રવચનો અને લેખોનો સંગ્રહ – ‘ઘણું જીવો ગુજરાતી’

સન્માન

• ૧૯૯૨– ભારતની સાહિત્ય એકેડેમીનો એવોર્ડ
• ૧૯૯૮ – યુનેસ્કોનો અહિંસા અને માટેનો એવોર્ડ
• ૧૯૯૯ –રચનાત્મક પ્રવૃત્તિઓ માટેનો જમનાલાલ બજાજ એવોર્ડ
• ૨૦૦૪ –  ભારતીય જ્ઞાનપીઠનો મૂર્તિદેવી એવોર્ડ
• ૨૦૧૩ – ગુજરાતી વિશ્વકોશનો ‘સવ્યસાચી સારસ્વત પુરસ્કાર

સાભાર

• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ
• વિકિપિડિયા
• શ્રી. ઉત્તમ ગજ્જર

—————-

વિશેષ વાંચન…

પરિચયો

• ગાંધીજી
• મહાદેવ દેસાઈ

દલસુખ માલવણિયા, Dalsukh Malvania

–

– ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદની વેબ સાઈટ પર 

– પંડિત સુખલાલજીનો પરિચય

–

–

–

–

—————————————

જન્મ

• ૨૨, જુલાઈ – ૧૯૧૦; સાયલા ( જિ. સુરેન્દ્રનગર)

કુટુમ્બ

• માતા -?; પિતા – દલસુખભાઈ
• પત્ની – ?; સંતાનો -?

શિક્ષણ

• પ્રાથમિક શિક્ષણ- સાયલા
• જયપુર, બ્યાવર વિ. સ્થળોએ જૈન ગુરૂકૂળોમાં રહી ‘જૈન વિશારદ’ અને ‘ન્યાયતીર્થ’ની પદવીઓ

વ્યવસાય

• ૧૯૩૪ – સ્થાનકવાસી જૈનોના મુખપત્ર ‘જૈનપ્રકાશ’ માં
• ૧૯૩૮ – બનારસ હિન્દુ યુનિ.માં ‘જૈન ચેર’ ધર્મના પ્રાધ્યાપક
• ૧૯૫૯ – ૧૯૭૬  –  લા.દ. ભારતીય સંસ્કૃતિ વિદ્યામંદિર, અમદાવાદ માં નિયામક

તેમના વિશે વિશેષ

• પ્રાથમિક શિક્ષણ પુરું થતાં પહેલાં જ પિતાનું અવસાન.
• પંડિત બેચરદાસ દોશી પાસે સંસ્કૃત, પ્રાકૃત વ્યાકરણ અને વિવિધ ધર્મોનો તુલનાત્મક અભ્યાસ
• ૧૯૩૨– શાંતિનિકેતન જઈ પાલી ભાષા અને બૌદ્ધ દર્શનનો અભ્યાસ; મુનિ શ્રી. જિનવિજયજી સાથે સમ્પર્ક
• બનારસ હિન્દુ યુનિ.માં પંડિત સુખલાલજી માટે વાચક
• બનારસ, મુંબાઈ, ઇન્દોર તથા ઉજ્જૈન યુનિ.માં પી. એચ.ડી. ્વિદ્યાર્થીઓના માર્ગદર્શક
• ટોરોન્ટો- કેનેડા, બર્લિન- જર્મની, અને પેરિસ- ફ્રાન્સ યુનિ.ઓમાં મુલાકાતી અધ્યાપક
• ૧૯૭૬ – ગુજરાતી સાહિત્ય પરિષદના પોરબંદર ખાતેના અધિવેશનમાં સંશોધન વિભાગના અધ્યક્ષ
• ‘સંબોધિ’ ત્રૈમાસિકના સંપાદક
• દર્શન શાસ્ત્રો ( ખાસ કરીને જૈન દર્શન) માં મહત્વનું પ્રદાન

રચનાઓ

• સંશોધન – આત્મમીમાંસા, જૈન ધર્મચિંતન, પ્રભુશ્રી મહાવીર સ્વામીનો જીવન સંદેશ,
• ચરિત્ર – ભગવાન મહાવીર, પંડિત સુખલાલજી
• સંપાદનો – ન્યાયાવતાર કાર્તિક વૃત્તિ, પ્રમાણવાતિક, પ્રમાણ મીમાંસા, જ્ઞાનબિંદુ, તર્કભાષા,
• અનુવાદો – સ્થાનાંગ સમવાયાંગ
• English – Jain philosophy

સાભાર

• ગુજરાતી સાહિત્યકોશ