ગુજરાતનાં પનોતા સંતાનોનો પરિચય
ગુજરાતી લોક્સાહિત્ય પ્રમાણે ૧૨ પ્રકારના મેઘનુ વર્ણન કરવામાં આવેલ છે.
મૂળ સ્રોત – અજ્ઞાત
સાભાર – શ્રી. મહેન્દ્ર ઠાકર
આમ તો આ બહુ જ મોટો વિષય છે. પણ સુરતના મિત્ર શ્રી. જીતેન્દ્ર દેસાઈના ઉત્સાહને માન આપી એક નાનકડી શરૂઆત – તેમના જ શબ્દોમાં
અમેરિકા રહેવાસી ભાઈ શ્રી સુરેશ જાની જોડે એમના “ગુજરાતી પ્રતિભા પરિચય “ બ્લોગ અને ઈમેલ દ્વારા “વાદળીઓ સંબંધ “ બંધાયો. એમણે શબ્દો અને શબ્દોની વ્યુત્પત્તિ વિષે જે કઈ જાણતા હો તે અથવા જે કઈ વાંચ્યું હોય તે લખવા કહ્યું અને લખીને મોકલવા કહ્યું જેથી એમના બ્લોગમાં એની ચર્ચા આગળ ચાલે
સ્વ. શ્રી હરિવલ્લભ ભાયાણી ના પુસ્તક “ શબ્દ કથા” માંથી કેટલાક શબ્દો ની અત્રે “શબ્દ સ્મૃતિ “ રૂપે ચર્ચા કરવા ધારી છે.એમાં એવા શબ્દો આવે જે આપણે ભૂલી ચુક્યા છીએ અથવા ભૂલી જવાના છીએ.આજે ગુજરાત સ્થાપના દિવસ નિમિત્તે આવો આપણે એવા કેટલાક શબ્દો ને યાદ કરીએ.
અંગૂછો
ઉખાણું
આવા તો અધધ! કઈ કેટલા શબ્દો હશે ! તમને યાદ આવે છે ? તો લખો નીચે ….
અમદાવાદના મિત્ર શ્રી. વિનોદ ભટ્ટે સમાનાર્થી શબ્દો વિશે નાનકડો, સંગ્રહ મોકલ્યો હતો. [ આ રહ્યો. ] આજે તેમણે તત્સમ શબ્દો વિશે આવો બીજો એક નાનકડો સંગ્રહ મોકલ્યો છે. આવું બધું ડિક્શનેરી કે થિસોરસમાં જ શોભે – પણ શબ્દોના રસિયા વાચકોને આની ઉપર નજર નાંખવાનું ગમશે. અલબત્ત ગામડામાં જેમના જીવનનો વધારે ભાગ પસાર થયો હોય, તે વાચકોને આમાંના ઘણા શબ્દો જાણીતા હશે –
સાભાર – શ્રી. વિનોદ ભટ્ટ
મૂળ સકલનકાર – અજ્ઞાત
ગુજરાતી લેક્સિકોન પણ આવી સેવા આપે છે…
આ લોગો પર ક્લિક કરો…
પન્નીને પહતાય તો કે’ટો ની.
વાહણ જો અથડાય તો કે’ટો ની.
—
દરિયો જ શાંત હોય એ પૂરતું નથી ‘રઈશ’,
ક્યારેક માત્ર નાવમાં ઉત્પાત હોય છે.
—-
હવાના હાટ પવનની દુકાન રાખે છે
અહીંના લોક વતનની દુકાન રાખે છે
કે હુલ્લડોની જે અફવા અહીં ઉડાવે છે
ગલીના નાકે કફનની દુકાન રાખે છે
તેમની રચનાઓનો # મોટો ખજાનો
———————————————————–
સમ્પર્ક
જન્મ
કુટુમ્બ
અભ્યાસ
વ્યવસાય
સાભાર – ‘લયસ્તરો’
સરસ સંવાદક/ સંચાલક
તેમના વિશે વિશેષ
તેમના વિચારો
રચનાઓ
સન્માન
સાભાર
( ઉંઝા આધારીત – સરળ જોડણીમાં )
“કોણ આ અંતરે આવી આવી અને અવનવી ઊર્મિઓને જગાડે ?
કોણ અણદીઠ હાથે હ્રદય-બીનના તાર હળવે રહીને વગાડે ? ”
“દુનીયાનો અંધકાર મને શું કરી શકે ?
અંધારું ગર્ભકાળનું આંજ્યું છે આંખમાં. ”
” કો’ મંદીરે ખુદા ને રામ મસ્જીદે રહે:
એવી કો’ શક્યતાનું સ્વપ્ન લઈ ફરું છું હું ! ”
‘ આવ્યાં’તાં એકલાં અને જઈશુંય એકલાં. વચ્ચે અહીં રહ્યાં એ એકલાં નહીં પણ અનેકલાં થઈને રહ્યાં.’
ગીતાજી જેને ‘વ્યક્તમધ્ય’ કહે છે તે આ જીવન જ મારે મન મહત્ત્વનું છે. અહીં સૌની સાથે, સૌનાં બનીને, સૌ માટે રહેવાની વાતમાં બધો સાર આવી જાય છે. સુસંકલીત-સુગ્રથીત-સુસંવાદીત-સુવ્યવસ્થીત સમાજની કલ્પના અને આશા જ સાથે જીવન જીવવામાં સાર્થકતા છે. ‘સહનાવવતુ…’એ ફક્ત પ્રાર્થના જ નથી; એ જીવન-વ્યવહાર બની રહે એમાં જીવ્યાંની સાર્થકતા. ”
તેમના બ્લોગ ……….
પ્રેરક અવતરણ
“જેમ ડુંગળીનાં ફોતરાં ઉતારતાં ઉતારતાં કેવળ છોંતરાં જ રહે ને કાંઈ સાર નીકળે નહીં; તે જ પ્રમાણે વિચાર કરતાં ‘હું’ જેવી કોઈ ચીજ મળશે નહીં. બાકી જે રહે તે જ આત્મ – ચૈતન્ય.”
– રામકૃષ્ણ પરમહંસ
“તલવારના ઘા પર ઘા કર્યે જાઓ દોસ્તો!
હું ટટ્ટાર ઊભો છું, પાણીના સ્તંભની જેમ.”
” મને થયેલ અન્યાય માટે
આખું બ્રહ્માંડ સાંભળે એટલી મોટી મેં ચીસ પાડી હોત.
પણ તો મારી કવિતા નષ્ટ થઈ જાત.”
“ ફુલોની પાંડુલિપિ સવારની સાડી પર ભરતકામ કરી રહી છે.
વરસાદથી ભીંજાયેલી પાંખો પસવારીને
પંખીઓ નિતાંતને કોઈ શુભ સંદેશ આપી રહ્યાં છે.”
– એક ગદ્ય કાવ્ય
“ દુનિયાનો કોઈપણ મુકદ્દમો ચાલે છે ત્યારે બહારના અને અંદરના યશવંત વચ્ચે જ ચાલે છે.”
– પ્રો. અમૃત ઉપાધ્યાય
# એક રચના
____________________________________________________________
( ઉંઝા જોડણીના આ સમર્થ પ્રચારકના સન્માન તરીકે
આ જીવનઝાંખી ઉંઝા જોડણીમાં આપેલી છે.)
જીવનમંત્ર
‘આજનો દીવસ, આ જીંદગીનો છેલ્લો જ દીવસ છે.’
–
–
_____________________________________________________________
સમ્પર્ક
જન્મ
કુટુમ્બ
અભ્યાસ
વ્યવસાય
તેમના વીશે વીશેષ
રસના વિષયો
રચના
”… પરિણામે રણછોડભાઇ જેવા ઉત્સાહી જુવાનને ગુજરાતી નાટક લખવાના કોડ જાગ્યા… એમનાં નાટકો લખાતાં અને એક પછી એક ભજવાતાં ગયાં… શિખાઉ નાટ્યકારો એમની નાટ્યશૈલીનું અનુસરણ કરવા લાગ્યા અને આમ ગુજરાતી રંગભૂમિનું અને ગુજરાતી નાટકનું ચોક્કસ સ્વરૂપ બંધાયું… રણછોડભાઇ ગુજરાતી નાટકના પિતા કહેવાયા.”
–અનંતરાય રાવળ
” રણછોડભાઈની નાટકસેવાનું ખરું માપ તો એમના જમાનામાં જીવી જનાર જ કાઢી શકે…આપણા એ સુધીર ને ધૃતિમાન આદિ નાટ્યકારે એ સંસ્કૃતિકાળમાં પાશ્ચાત્ય અને પ્રાચીન-ભારતીય પ્રભાવ ઝીલ્યો, તળપદા ગુજરાતી નાટક પ્રકાર-ભવાઈનો સક્રીય વિરોધ પણ કર્યો અને તેનું સંમાર્જન કરીને એને અપનાવ્યો પણ ખરો.તેમની મેધા ઉચ્ચ હતી અને તેઓ એક અધિક ઉદ્યોગ પરાયણ વિદ્વાન હતા..”
_________________________________________________________________
Read more of this post
રચનાઓ
લાક્ષણિકતાઓ
ગુજરાતી શબ્દકોશ
ઈ-વિદ્યાલય, નવી સામગ્રી
ગુજરાતી પ્રતિભા પરિચય 
વાચકોના પ્રતિભાવ