ગગનવિહારી મહેતા, Gaganvihari Mehta

નામ

ગગનવિહારી લલ્લુભાઇ મહેતા

જન્મ

૧૫ એપ્રિલ ૧૯૦૦ ; અમદાવાદ

અવસાન

૨૮ એપ્રિલ ૧૯૭૪ ; મુંબઇ

કુટુંબ

• પિતા – લલ્લુભાઇ મહેતા
• પત્ની – સૌદામિનીબહેન મહેતા (રમણભાઇ નીલકંઠના પુત્રી – લગ્ન ઇ.સ. ૧૯૨૪)

અભ્યાસ

• માધ્યમિક – મુંબઇ
• બી.એ. (૧૯૨૧) – મુંબઇ યુનિવર્સિટી
• એમ.એ. (૧૯૨૮) – મુંબઇ યુનિવર્સિટી
• લંડન સ્કુલ ઑફ ઇકોનોમિક્સમાં અભ્યાસ માટે ગયા. પણ નાદુસસ્ત તબીયતને કારણે અભ્યાસ અધૂરો રહ્યો. પાછળથી આ સંસ્થાએ તેમને ‘ફેલો’ બનાવ્યા હતા.

વ્યવસાય

• ઇ.સ. ૧૯૨૩ થી ૧૯૨૫ – ‘બૉમ્બે ક્રોનિકલ’ના ઉપતંત્રી
• સિંધિયા નેવીગેશન કંપનીના મેનેજર
• ઇ.સ. ૧૯૪૨ – ભારતીય ચેમ્બર્સ ઑફ કોમર્સના પ્રમુખ
• ઇ.સ. ૧૯૪૭ – ભારતના સંવિધાન સમિતીના સભ્ય
• ઇ.સ. ૧૯૪૭ – ટેરીફ કમિશનના સભ્ય
• ઇ.સ. ૧૯૪૭ થી ૧૯૫૦ – ભારતીય આયોજનપંચના સભ્ય
• ઇ.સ. ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૮ – ભારતના યુ.એસ.એ. ખાતેના એલચી

પ્રદાન

• ગાંધીજીની વિચારસરણીથી પ્રભાવિત થઇને એમેણે લેખો લખ્યા હતાં. રાજકારણમાં પણ સક્રીય.
• ગુજરાતી અને અંગ્રેજી એમ બન્ને ભાષામાં લેખનકાર્ય
• મનુષ્યજીવનના વાસ્તવલોક અને કલ્પનાલોક વચ્ચેની વિસંગતાને આધાર બનાવી અકલુષિત અને અક્રૂર હાસ્ય પેદા કરતી રચનાઓ આપી.
• તેમનું હાસ્ય નૈસર્ગીક છે.

રચનાઓ

• હાસ્યપુસ્તકો – અવળી ગંગા, આકાશનાં પુષ્પો
• અન્ય – એલચીની કામગીરી, બર્ટ્રાન્ડ રસેલ

સન્માન

• ઇ.સ. ૧૯૫૯ – પદ્મ વિભૂષણ

સંદર્ભ

• ગુજરાતી સાહિત્યનો ઇતિહાસ  ઃ  ખંડ ૪

વધુ વાંચો

• ગુર્જરી નેટ પર
• હાવેલ’સ હાઉસ ઑફ હિસ્ટરી પર