ચુનીભાઈ વૈદ્ય, Chunibhai Vaidya

પ્રખર ગાંધીવાદી, છેવાડાના માણસોના અધિકાર માટે ઝઝુમનાર લોકપ્રહરી

‘… ‘ગાંધી નિધિ’નું કામ કરતાં મને સમજાયું કે, ‘જે બોલવું , તે જ કરવું.’ ”

ઇન્ડિયન એક્સપ્રેસ પર તેમને અંજલિ રૂપે લેખ

તેમના જીવન વિશે અનેક વિડિયો અહીં

————————————–

લોકલાડીલું નામ

• ચુનીકાકા

જન્મ

• ૨, સપ્ટેમ્બર- ૧૯૧૮, સંડેર ગામ, જિ. પાટણ

અવસાન

• ૧૯, ડિસેમ્બર- ૨૦૧૪; અમદાવાદ

કુટુમ્બ

• માતા– મણિબેન; પિતા– રામજીભાઈ
• પત્ની– લક્ષ્મીબેન; દીકરી-નીતાબેન

શિક્ષણ

• પ્રાથમિક – નવસારી
• સુરતમાંથી મેટ્રિક

વ્યવસાય

• શરૂઆતના જીવનમાં સુરત મ્યુનિ.માં ક્લાર્ક
• કર્ણાટક રાજ્યના બેલગામ શહેરમાં પારસીની પેઢીમાં નામું લખતા
• કાલિકટ, કેરળમાં પૃથ્વીરાજ આશરની કમ્પનીમાં હિસાબનીશ
• ઉત્તર ગુજરાતના મલુંદમાં શિક્ષક અને છેલ્લે હેડ માસ્તર
• ૧૯૪૭થી – સમગ્ર જીવન ગાંધી ચિંધ્યા માર્ગ પર

 

તેમના વિશે વિશેષ

• ૧૯૩૦ ની દાંડીકૂચ વખતે નવસારીમાં પ્રથમ ગાંધી દર્શન માતાએ કરાવ્યું.
• સુરતમાં નોકરી કરતા હતા ત્યારે ભુગર્ભ પ્રવૃત્તિઓ ચલાવતા.
• કાલિકટમાં નોકરી સાથે ગાંધીવાદી પ્રવૃત્તિમાં ભાગ.
• ૧૯૪૭ માં ‘ગાંધી નિધિ’ના કામ માટે સરદાર પટેલે આશર કમ્પનીના માલિકના સગા એવા પ્રબોધ ચોકસીને બોલાવ્યા. તેમની સાથે ચુનીકાકા દિલ્હી પહોંચી ગયા; અને ગાંધીજીના ૩૩,૦૦૦ પત્રોનો અનુવાદ અને રજિસ્ટ્રેશનના કામમાં જોડાયા; અને દોઢ વર્ષ આ આ કામ કર્યું. આ વખતે તેમને ગાંધીજી સાચી રીતે સમજાયા.
• ત્યાર બાદ અમદાવાદમાં ભૂદાન પ્રવૃત્તિમાં શ્રી. નારાયણ દેસાઈ સાથે પ્રકાશનની કામગીરી. એ વખતે કાંતણના કામમાં ૧૩,૦૦૦ આંટીઓ બનાવી ભારત ભરમાં ‘સૂતાંજલિ’ કાર્યક્રમમાં સૌથી પહેલું સ્થાન મેળવ્યું.
• એક સર્વોદય સમ્મેલનમાં વિનોબા ભાવે અને જયપ્રકાશ નારાયણની હાજરીમાં ‘ભૂદાનના કામમાં જીવનદાન’- જીવનમાં આમૂલ પરિવર્તન
• વડોદરામાં ‘ભૂમિપુત્ર’નું સંચાલન
• કાશીમાં રાધાકૃષ્ણ બજાજ સાથે ‘સર્વ સેવા સંઘ’ નાં પ્રકાશનોની જવાબદારી
• ૧૯૬૧ થી ૧૯૭૩ – આસામમાં ભુદાનના કામમાં; આસામિયા ભાષા શીખ્યા
• ૧૯૭૫- કટોકટી વેળાએ ‘ભૂમિપુત્ર’માં વિરોધી લખાણો
• ૧૯૭૬ – સાત મહિના જેલવાસ
• દલિતો અને છેવાડાના માણસોના હક્કો માટે અનેક મુદ્દાઓ પર અવિરત ઝુંબેશ અને લડત
• લોકોની મહેનતથી અનેક ‘ગુપ્ત બંધ’ ( આડ બંધ) બનાવડાવ્યા.
• જીવનના અંત સુધી ‘ગુજરાત લોકસમિતિ’ ના મુખપત્ર’ લોકસ્વરાજ’ ના તંત્રી
• દીકરી નીતા ૨૨ વર્ષની ઉમરથી તેમના કાર્યમાં જોડાયેલી રહી છે.

રચના

• ‘સૂરજ સામે ધૂળ’ – ગાંધીજીની હત્યા અને બલિદાન અંગે પુસ્તિકા- દેશની ૧૩ ભાષાઓમાં અનુવાદ

સન્માન

• ૧૯૮૩ – સાને ગુરૂજી નિર્ભય પત્રકારિત્વ એવોર્ડ’
• ૧૯૯૩-દર્શક ફાઉન્ડેશન દ્વારા ‘ ગ્રામ પુનરુત્થાન એવોર્ડ’
• વિશ્વ ગુજરાતી સમાજ દ્વારા ‘ સરદાર પટેલ વિશ્વ પ્રતિભા એવોર્ડ
• ૨૦૧૦- જમનાલાલ બજાજ પુરસ્કાર

સાભાર

• ડો. કનુભાઈ જાની
• લોક સ્વરાજ – જાન્યુઆરી -૨૦૧૫

Advertisements