રાજેન્દ્ર શાહ, Rajendra Shah

“ ભાઈ રે, આપણા દુ:ખનું કેટલું જોર ?
નાની એવી જાતક વાતનો મચવીએ નહિ શોર!”

#  “નિરૂદ્દેશે
સંસારે મુજ મુગ્ધ ભ્રમણ
પાંશુ – મલિન વેશે. ”

#  આપણા ઘડવૈયા બાંધવ આપણે

# આપણ ખેતરિયે મંગલ :       ફાગણ આવ્યો ફાંકડો

# તને જોઇ જોઇ :    વૈશાખ લાલ :    રચનાઓ

#  સાંભળો   જયતુ જયતુ પૂણ્ય ભારત !

#  ટુંક પરિચય  :      – 1 – :     – 2 – :     – 3 – :     સમાચારમાં

________________________________

નામ

રાજેન્દ્ર કેશવલાલ શાહ

જન્મ

જાન્યુઆરી – 28, 1913 ; કપડવંજ (જિ. ખેડા)

અવસાન

જાન્યુઆરી – 2 , 2010 ; કપડવંજ

કુટુમ્બ

• માતા – ; પિતા –  કેશવલાલ શાહ

અભ્યાસ

• બી.એ.  ( મહારાજા સયાજીરાવ ગાયકવાડ યુનિવર્સિટી, વડોદરા )

વ્યવસાય

• અમદાવાદમાં કરીયાણાની અને પછી કોલસાની દુકાનમાં વેપાર
• મુંબાઇમાં પહેલાં લાકડાના વેપારીને ત્યાં નોકરી
• મુંબાઇમાં પ્રેસ અને – ‘કવિલોક’  દ્વિમાસિકનું પ્રકાશન

જીવન ઝરમર

• 2 વર્ષની ઉંમરમાં પિતાનું અવસાન
• વડોદરામાં ભણતરની સાથે બંગાળી ભાષા પાડોશી પાસેથી શીખ્યા
• 1930 – મેટ્રિકનું ભણતર અધુરું મુકી દાંડી કૂચમાં જોડાયા
• 1945 – અમદાવાદની કરિયાણાની દુકાન છોડી મુંબઇ ગયા
• મુંબાઇમાં લાકડાના વેપારીને ત્યાં કામ કરતાં ઘણો સમય થાણાના જંગલોમાં વિતાવ્યો , આ સમયમાં તેઓ પ્રકૃતિની ઘણી નજીક આવ્યા
• 1951 – મુંબાઇમાં પ્રિંટિગ પ્રેસની શરૂઆત
• તેમના પ્રેસમાં રવિવારે મળતી કાવ્ય સભાએ ઘણા કવિઓને ઉત્તેજન આપ્યું છે.
• 1969 – ગંભીર માંદગીમાં પટકાયા બાદ છ મહીના પથારીવશ રહ્યા.
• 1971 – પ્રિંટિગ પ્રેસમાં આગ લાગતાં કામકાજ પુત્રને સોંપી કપડવંજ પરત આવ્યા
• 1993- ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદના પ્રમુખ
• શેષ જીવન કપડવંજ માં અધ્યાત્મ અને સાહિત્ય સેવામાં
• તેમની ઘણી કવિતાઓ જાણીતા સંગીતકારો દ્વારા લયબધ્ધ થયેલી છે.
• તેમની રચનાઓમાં રવીન્દ્રનાથની ઘણી અસર છે. કવિતાના બધા પ્રકારોમાં પ્રદાન

મુખ્ય રચનાઓ – 20 થી વધારે

• કવિતા – ધ્વનિ, આંદોલન, શ્રુતિ, શાંત કોલાહલ, ચિત્રણા, ક્ષણ જે ચિરંતન, વિષાદને સાદ, મધ્યમા, ઉદ્ ગીતિ, દક્ષિણા, પત્રલેખા, પ્રસંગ સપ્તક, પંચપર્વા, કિંજલ્કિની, વિભાવન
• અનુવાદ – બાળક – રવીન્દ્રનાથ ટાગોર, ગીત ગોવિન્દ – જયદેવ , Rhyme of Ancient Mariner – Coleridge, Divine Comedy – Dante
• સંકલિત કવિતા –  સમગ્ર કવિતા ; નિરૂદ્દેશે – જયંત પાઠક દ્વારા સંપાદિત કાવ્યસંગ્રહ

સન્માન

• 1947 – કુમાર ચન્દ્રક
• 1964 – સાહિત્ય એકેડેમી એવોર્ડ
• 1973 – નર્મદ ચન્દ્રક
• 1985 – ભારતીય ભાષા પરિષદ પુરસ્કાર
• 1993–  ગુજરાત સાહિત્ય પરિષદનો એવોર્ડ
• 1994 – નરસિંહ મહેતા એવોર્ડ મેળવનાર પ્રથમ કવિ
• 2001 – જ્ઞાનપીઠ – દિલ્હી એવોર્ડ મેળવનાર ત્રીજા ગુજરાતી સાહિત્યકાર